کدام یک از این عناوین تاریخی و صحیح میباشد؟ آیا میتوان کسی را به خاطر کاربرد یکی از این دو اعلام سرزنش کرد؟ کمکی آراز با قاطعیت و به پشتوانه منابع تاریخی متعددی استفاده از هر دوی این اعلام را جایز میداند. این نظر نه از سر تعصب کورکورانه بلکه بر اساس فاکت های تاریخی میباشد.
علاقمندان به تاریخ و جغرافیای تاریخی باید در نظر داشته باشند که اعلام تاریخی و حدود جغرافیایی همواره تغییر میکنند. اعلام جغرافیایی را میتوان به موجودات زندهای تشبیه نمود که در هر مرحله از عمر خود نام جدیدی مییابند اما تمامی این عنواین از هویت ثابتی سخن میگوید. قصه محال ما نیز این گونه است. روزگاری به نام محال گرگرمشهور بود اما چندی بعد عنوان محال علمدار گرگر نیز کاربرد یافت و تا روزگار اکنون ما همگان وطن دوست داشتنی ما را با این نام میشناسند.
بازهم تکرار میکنم اعلام جغرافیایی و جغرافیای تاریخی همیشه مستعد تغییر و تحول است. عناوین محال گرگر و محال علمدار گرگر نیز در چند دهه اخیر مجددا تغییر یافت و نام جدید هادیشهر جای آن را گرفت. کسی چه می داند شاید چند دهه بعد پسوندهای هادیشهری در برگه هویت (شناسنامه) علمداری ها و گرگری های دیده شود.
خوانندگان کمکی آراز اطمینان داشته باشند که حقیقت تاریخی آن قدر زیباست که با درک زیبایی های آن امکان عنایت و توجه به تعصبات قومی وجود ندارد. کمکی آراز نیز این حسن و زیبایی را درک کرده است.