شهرستان سراب
شهرستان سراب
منطقه سراب از جمله مناطقي است كه از ديرباز مسكوني بوده است . وجود كتيبه اورادتويي ، تپه هاي باستاني و معابد سنگي در حومه اين شهر نشانگر قدمت تاريخي منطقه است. سنگ نبشته رازليق كه يك باستان شناس آلماني در سال 1971 آن را خواند به خط ميخي و متعلق به آرگيشتي دوم پسر روساي اول است. در منطقه سراب آثار متعددي از جمله معابد سنگی، قلاع و يك چهار طاقی متعلق به دوران تمدن ساساني به جای مانده كه مبين اهميت آن در دورة ساساني است.
شهر سراب در دوران حكومت مغولان از مراكز عمده حكومتي در آذربايجـان بود . در زمان حكومت چوپانيان نيز سراب مورد توجه بود و حكومت آن با « جاني بيك خان » از اولاد « جوجي خان » بود كه در سال 758 در اين شهر كشته شد. در اوايل حكمراني صفويه كه شهرهاي تبريز و اردبيل از شهرهاي مهم به شمار مي رفتند، سراب به دليل نزديكي به اين دو شهر از اهميت ويژه ای برخوردار بود. جنگ شاه اسماعيل و خليل پاشا در سراب روي داد و آغا محمد خان قاجار با صادق خان شقاقي در اين منطقه جنگيد .
مراكزتاريخي وباستاني
اماكن زيارتي ومذهبي
صنايع و معادن
صنايع اين شهرستان شامل انواع كارخانه ای، كارگاهی و دستی می شود. صنايع كارخانه ای شامل: كارخانه های قوطی سازی، ريسندگی و بافندگی منسوجات، حوله بافی و آجر پزی، و كارگاه ها شامل پنير سازی، توليدات كشاورزی، رنگ رزی نخ و آرد سازی می شوند.
مردمان ناحيه سراب به صنايع دستی نيز اشتغال داشته و به واسطه قدمت تاريخی، اين صنايع از جايگاه خوبی برخوردارند مهم ترين صنايع دستی منطقه را قالی، فرش، سفال و گليم و… تشکیل می دهد.
دو معدن نمک آبی با استخراج ساليانه 34000 تن و ديگری با استخراج ساليانه 15000 تن به ترتيب در جنوب باختری و شمال باختری سراب واقع شده است . يک معدن اورانيوم نيز در روستای ده چال در دست مطالعه است.
کشاورزی و دام داری
عمده ترين محصولات كشاورزی سراب؛ گندم و جو، علوفه، بنشن، تره بار، توتون، سيب، گلابی، زردآلو و گردو تشکیل می دهد. محصولات كشاورزی اين شهرستان بخش عمده ای از صادرات اين ناحيه را تشکيل می دهد. پرورش زنبور عسل و دام داری از مشاغل اصلی اهالی است. منطقه ی سراب به علت قرار گرفتن درجلگه هموار و دارا بودن خاک های غنی و رسوبی و آب كافی يكی از مراكز عمده پرورش دام در آذربايجان محسوب می شود، به طوری كه گاوهای نژاد سراب معروفيت خاصی دارد. پرورش دام در اين شهرستان شامل گاو شيری، گوساله پرواری، گاو ميشی، گوسفند، بز و ميش می شود. پرورش طيور درحد خودكفايی و شامل مرغ گوشتی، تخمی و مرغ بومی است. علاوه بر آن پرورش ماهی(قزل آلا، كپور و سفيد) نيز در اين شهرستان انجام می شود. پرورش زنبور عسل در شهرستان سراب به دو صورت بومی و مدرن انجام گرفته از جايگاه خوبی برخوردار است.
وجه تسميه و پيشينه تاريخي
سراب چون در كنار سراورود ساخته شده آن را سراو يا سراب نام نهاده اند. منطقه سراب از جمله مناطقی است كه از ديرباز مسكونی بوده است. وجود كتيبه اورارتويی، تپه های باستانی و معابد سنگی در حومه اين شهر نشان گر قدمت تاريخی منطقه است. سراب در دوره امپراتوری اورارتويی از جمله مناطق دارای تمدن شهر نشينی بود. حتی پاره ای از محققين و باستان شناسان بر اين باورند كه قبور پراكنده در اطراف و اكناف شهر سراب، قدمتی بيش از سنگ نبشته های اورارتويی دارند. آثار به جای مانده از فتوحات حكمرانان اورارتويی قدمت تاريخی اين منطقه را به سال های 685-730 ق. م می رساند.
مراكز تمدن عهد باستان، معمولا پس از ويرانی و انهدام در اثر حملات دشمنان، دوباره بازسازی نمی شد، اما شهر سراب بعد از شكست اورارتوها، در دوران حكمرانی پارت ها نيز از رونق كافی برخوردار شد و مورد توجه حكم رانان پارتی بود. وجود تپه های باستانی، تل ها و سفالينه های كشف شده در منطقه، شاهد اين مدعا است. در منطقه سراب آثار متعددی از جمله معابد سنگی، قلاع و يك چهار طاقی متعلق به دوران تمدن ساسانی بر جای مانده كه مبين اهميت آن، در دوره ساسانی است.
در دوران بعد از حاكميت اسلام در ايران و آذربايجان، شهر سراب هم چنان ارزش و اعتبار شهری خود را حفظ كرد و به لحاظ موقعيت ويژه جغرافيايی و حاصل خيزی خاک هميشه مورد توجه حكم رانان بود.
شهر سراب در دوران حكومت مغولان از مراكز عمده حكومتی آذربايجان بود. نوشته اند كه سلطان احمد اكودار كه اسلام آورده بود، از دست ارغون خان و سرداران مغول به اردوی مادر كه در سراب مستقر بود، پناه برد و در آن جا دستگير شد و به دستور ارغون به سال 683 كشته شد. بعد از شكست سلطان احمد اكودار ارغون خان مغول، شورای مغولان را در گردنه سايين به سال 683 تشكيل داد.
در زمان حكومت چوپانيان نيز سراب مورد توجه بود و حكومت آن با « جانی بيگ خان» از اولاد «جوجی خان» بود كه در سال 758 در اين شهر كشته شد. در اوايل حكم رانی صفويه كه شهرهای تبريز و اردبيل از شهرهای مهم به شمار می رفتند، سراب به دليل نزديكی به اين دو شهر و موقعيت سوق الجيشی، از اهميت ويژه ای برخوردار بود. شاه اسماعيل صفوی بعد از شكست در جنگ چالدران به سراب روی آورد. و در سال 930 در اين شهر درگذشت. جنگ شاه اسماعيل و خليل پاشا در سراب روی داد و باعث ويرانی و خسارات جبران ناپذيری شد، ولی شاه عباس قوای عثمانی را در اين شهر شكست داد.
به سال 1205 آغا محمد خان قاجار با صادق خان شقاقی در اين منطقه جنگيد و بعد از گريختن صادق خان از شهر، آغا محمد خان سراب را فتح کرد. صادق خان شقاقی درجنگ با فتح علی شاه نيز شكست خورده به سراب عقب نشينی كرد و بعد از اينكه جواهرات آغا محمد خان را به فتح علی شاه پس دارد، از طرف شاه قاجار بخشوده شد و به حكومت سراب منصوب شد. شهرستان سراب هم اکنون دربرگیرنده شهرها، بخش ها و روستاهای زیادی است و از مناطق آباد و سرسبز استان آذربایجان شرقی به شمار می رود.
مشخصات جغرافيايي
سراب در 47 درجه و 34 دقيقه طول و 37 درجه و 57 دقيقه عرض جغرافيايی و در ارتفاع 1680 متری از سطح دريا قرار گرفته است. اين شهرستان در غرب استان آذربايجان شرقی واقع است و از شمال با مشگين شهر در استان اردبيل، از جنوب با ميانه و هشترود، از شرق با استان اردبيل و از غرب با بستان آباد همجوار است. رود آجی چای از 4 كيلومتری جنوب و رود پيسلر چای از يك كيلومتری مشرق، و هند رود چای از ميان شهر عبور می كند. آب و هوای سراب نسبتا سرد و خشك می باشد.( سراب در مسير اصلی بستان آباد – اردبيل قرار دارد و از اين طريق در 73 كيلومتری شهر بستان آباد و 134 كيلومتری شهر تبريز ودر 85 كيلومتری شهر اردبيل قرار گرفته است.
منبع:
http://mobile.tasnimnews.com
http://fa.wikipedia.org
گردآورنده:
کاوه ملک میرزایی | 
