شهر اردستان

قنات دو طبقه مون اردستان

اردستان مركب از دو كلمه "ارد" به معنای مقدس و "ستان"‌ به معنی پسوند مكان است و به معنای "شهر مقدس" است. گویند چون زمین اردستان به سفیدی آرد است، آنجا را آردستان گفته اند. بنای این شهر را به دستان سام، پدر سام پهلوان نسبت می دهند و كلمه ادرستان را تحریف شده ” ارگ دستان “ می دانند. از بناهای تاریخی معروف این شهرستان مسجد جامع اردستان است كه درزمان سلجوقیان ساخته شده است. اردستان امروزی شهری زیباست و معماری بومی جالب توجهی دارد.

مراكز تاریخی و دیدنی

• آمسجد آخوند
• مقبره امیر اویس
• مسجد جامع اردستان
• مسجد آخوند
• مسجد زواره
• مسجد پامنار زواره
• زینبیه
• تنها قنات دو طبقه جهان

صنايع و معادن

اردستان دارای معدن منگنزی از گونه عالی است، که 75 درصد منگنز دارد و مواد خارجی آن ناچيز است.

کشاورزی و دام داری

كشاورزي در ناحيه اردستان بيش تر به صورت ديمي و كم تر به صور ت آبي و باغ داري است. دام داري نيز در اين شهرستان به صورت سنتي رواج دارد.  

مشخصات جغرافيايي

شهرستان اردستان، با پهنه ای حدود 11 هزار و 293 كيلومتر مربع در شمال استان اصفهان، ‌در جنوب كوير نمك، در 33 درجه و 23 دقيقه پهنای شمالی و 52 درجه و 22 دقيقه درازای خاوری نسبت به نيمروز گرينويچ قرار دارد. اين شهرستان از شمال به استان سمنان، از باختر به شهرستان های كاشان، نطنز و برخوار و ميمه، از خاور به شهرستان نايين و از جنوب به شهرستان های اصفهان و نايين محدود است. آب و هوای اين شهرستان گرم وخشک بوده و بيشترين درجه حرارت در تير و مرداد و كم ترين آن در دی و بهمن است. پوشش گياهی اين ناحيه از گونه استپ بيابانی است. كوه های غير منظمی از شعبه های كوه كركس، از جنوب شهرستان می گذرد و بلندی آن از سطح دريا يک هزار و 207 متر می باشد. 

 وجه تسميه و پيشينه تاريخي

بنا بر روايتی، نام اردستان از دو پاره‌ی «ارد» به معنی مرد خشمگين و «ستان» به معنای مكان تشكيل شده است. يعنی سرزمين مردان غيور و خشمگين. به روايتی ديگر اردستان از بناهای اردشير دراز دست است و معنای آن، استان و محل اردشير بوده و به دليل كاربرد زياد آن به اردستان تبديل شده است. هم چنين بر پايه افسانه ای، اردستان مسكن رستم، جهان پهلوان سيستانی بوده و به ارگ دستان سپس به ارگستان و سرانجام به اردستان سرشناس شده است. اردستان شهری است كهن، و بر پايه گفته های تاريخ نگاران ايرانی و عرب، در دوران اشكانی، پايتخت اردوان چهارم بوده است. اردشير اول، بنيان گذار پادشاهی ساسانی، آتشكده ای در آن جا بنا كرده و انوشيروان نيز در اين شهر به دنيا آمده است. در دوران اسلامی و اواخر سده 3 هـ . ق اردستان شهری استوار و دارای بارويی با پنچ دروازه و يک ميل مربع پهنه بوده است. اين شهر در دوران آل بويه با نطنز، بلوكی را تشكيل می داده كه مركز آن اردستان و جايگاه فرمانروايی حاكم ديلمانان بوده است. اردستان در دوران صفويه از شهرهای آباد و مهم ايران شمرده می شد. می گويند مردم اردستان در برابر چپاول و كشتار افغان ها، چنان پايداری كردند كه اشرف افغان ديوانه شد. در دوران قاجاريه به ويژه در زمان حكومت ناصرالدين شاه اردستان جای گاه بهتری يافت و آرام بود، اما پس از كشته شدن ناصرالدين شاه اين ناحيه نا امن شد. 
تند. نام قدیمی این ناحیه "سده" بود كه در زمان حكومت پهلوی به همایون شهر تبدیل شد وپس از انقلاب به خمینی شهر تغییر یافت.

منبع:

http://hamshahrionline.ir

http://www.aftabir.com

http://shahrmajazi.com

 گردآورنده: 

کاوه ملک میرزایی