پاكدشت
بدلیل اینكه شهر پاكدشت متشكل از چند واحد روستایی است، مطالعه تاریخچه آن مغایر با سایر شهرها می‌باشد. چرا كه این شهر بافت واحدی نداشته. بدین منظور بررسی و پژوهش این مبحث یعنی تاریخچه تحول آبادی هایی را بصورت تجریدی مورد بررسی قرار می‌دهیم. در گذشته ورامین را به علت زندگی قبیله به چهار قسمت تحت عنوان های بهنام عرب، بهنام پازوكی، بهنام وسط، بهنام سوخته تقسیم می‌كردند. به نظر می‌رسد از آنجائیكه طایفه پازوكی ها در بخش شمالی دشت ورامین استقرار داشته اند این منطقه تحت عنوان بهنام پازوكی نام گرفته بوده.بدین منظور می‌توانیم نتیجه بگیریم قدیمی‌ترین اقوام این ناحیه طایفه پازوكی‌ها می‌باشند كه در سطح روستاهای این منطقه سكونت یافته اند. بنابر این قسمت های شمال دشت ورامین كه بهنام پازوكی مشهور است در برگیرنده شهر كنونی پاكدشت می‌باشد.
اسناد و مدارك معتبری كه بتوان با استناد به آنها مقایسه‌ای از نظر قدمت آبادی ها انجام داد ،وجود ندارد. اما از شواهد پراكنده و داستان‌های محلی كه سینه به سینه نقل شده می‌توان دریافت. آبادیهایی پاكدشت قوهه، خاتون آباد سابقه طولانی تر از مامازن داشته اند ولی آنچه كه مسلم است آبادی‌های فوق از یك پیشینه تاریخی بسیار اصیلی برخوردار بوده‌اند.
استقرار این آبادی‌ها در پهنه مخروطه افكنه جاجرود و در نتیجه وجود اراضی مرغوب و آب كافی موجب آبادانی این منطقه بیش از پیش شده بود برهمین اساس در دوره قاجار (ناصرالدین شاه) آبادی‌های پاكدشت (پلشت) قوهه و مامازن به تصرف عزیزخان كه از خواجگان دربار بود در آمد به همین خاطر این آبادی‌ها بنام ممالك عزیز خانی مشهور شدند، كه عوایدكلیه محصولات كشاورزی این روستاها برای ایشان بود. اما در پی مرگ او تمامی روستاهای فوق توسط خواهرش به دربار رضا خانی واگذار شد.
در دوره سلطنت رضا خان زمین‌های مزروعی این روستاها عموما به درباریان و یا خانها اجازه داده می‌شد بدینسان در طی حکومت رضاخان وضعیت ادامه داشت تا اینکه در سال 1323 این املاک توسط محمدرضا پهلوی به هنرستان دخترانه و پرورشگاه یتیمان شاهپور انتقال یافت و درآمدهای حاصله صرف این هنرستان می‌شد. بالاخره بعد از پیروزی انقلاب اسلامی با تاسیس اداره اوقاف در این منطقه نظارت اين املاك به عهده اوقاف گذاشته شد.
مراكز دیدنی
صنايع و معادن
وجود كارخانه های پارچين و ديگر كارگاه های صنعتی و توليدی و كوره های آجرپزی در منطقه، باعث اشتغال هزاران نفر از اهالی شهرستان پاكدشت شده است. به جز كارخاه های پارچين كه متعلق به سازمان صنايع دفاع بوده، فهرست بقيه كارگاه های توليدی و شركت های موجود به شرح زير است:
ـ ملامين ايرامين
ـ رنگ سازی ايفل
ـ كارخانه نيوارد (درب و پنجره سازی)
ـ كارخانه سيم سازی، كارخانه های كفش، لاستيك سازی، آلومينيوم سازی و ريخته گری و كارخانه توليد ماكارونی و كارگاههای صنعتی اكسايد و …
در قسمت خاور پاكدشت، مسير رودخانه جاجرود دارای معدن شن و ماسه است كه به صورت مكانيكی مورد استخراج و بهره برداری قرار می گيرد. يک معدن سنگ گچ واقع در شمال روستای توچال و معدن سنگ آهک در جنوب روستای مذكور وجود دارد كه توسط شركت كل معادن ايران استخراج و مورد بهره برداری است.
کشاورزی و دام داری
كشاورزی در اين شهرستان از رونق خوبی برخوردار است. برای آبياری زمین های زیر کشت از چاه های ژرف رودخانه جاجرود و در برخی نقاط از كاريز استفاده می شود. رودخانه جاجرود در قسمت خاوری اين شهرستان به محض ورود به جلگه به چندين شعبه فرعی تقسيم شده و زمين های مزروعی را در فصل های بهار و تابستان آبياری می کند. نوع كشت بيش تر آبی و روش آبياری بيش تر جوی بندی است. عمده ترين فرآورده های كشاورزی عبارتند از: گندم، جو، پنبه، تره بار، سبزيجات و پرورش گل. دام داری نيز در منطقه به صورت سنتی و صنعتی رواج كامل دارد. شير،گوشت، تخم مرغ علاوه بر مصارف داخلی شهرستان از جمله صادرات مهم پاكدشت به شمار می رود. كشاورزی، دام داری و صنعت از مشاغل عمده اهالی بوده و بنيان اقتصاد پاكدشت بر آن استوار شده است.
وجه تسميه و پيشينه تاريخي
مامازن در شمال خاوری شهرستان پاکدشت واقع شده است و اهالی می گويند مادر كريم خان زند در اين روستا زندگی می كرده است و به همين جهت به مامازند نام گذاری گرديده است. در مورد نام پاکدشت نیز گفته می شود در گذشته های بسيار دور، باتلاقی در اين محل بوده كه به علت آلودگی و داشتن پشه مالاريا و با توجه به عدم پيشرفت بهداشت در آن زمان، باعث شيوع بيماری مالاريا در منطقه می شده است. از اين رو به نام «پلشت» (آلوده) از آن ياد می شده است. ولی با توسعه و ترقی كنونی، پلشت از سال 1987 تغيير نام پيدا كرد و به پاكدشت موسوم شد.
مشخصات جغرافيايي
شهرستان پاكدشت از خاور به شهرستان دماوند و بخش ايوانكی از شهرستان گرمسار، از باختر به شهرستان ری، از شمال به شهرستان شميرانات و از جنوب به بخش مركزی شهرستان ورامين محدود می شود. شهر پاكدشت مركز شهرستان پاكدشت، از نظر جغرافيايی در 51 درجه و 40 دقيقه درازای خاوری و 35 درجه و 28 دقيقه پهنای شمالی و بلندی 1020 متری از سطح دريا واقع شده است. جاجرود تنها رودخانه مهم و پر آب منطقه است. از طريق جاده اصلی تهران ـ مشهد به درازای 25 كيلومتر به سوی شمال باختری شهر به تهران متصل می شود و از همين راه در فاصله 40 كیلومتری ايوانكی و 71 كيلومتری به شهر گرمسار قرار دارد. هم چنين راه های فرعی، روستاهای شهرستان را به مركز شهرستان پيوند داده است.
منبع:
http://www.hamshahrionline.ir
http://jazzservices.net
گردآورنده:
کاوه ملک میرزایی | 
