دماوند

چشم اندازي زيبا از تهران و قله دماوند

در كتیبه شاپور و كتیبه پایكولی از زمان نرسی (293 - 302 م) از ساتراپ های دماوند نام برده شده است. چند دهه قبل نزدیك شهر دماوند دو ظرف سفالین قرمز رنگ بدون پایه به طور اتفاقی به دست آمد، قسمتی از ظرف به شكل سر گوزن بود و نیز در همین مكان دو سكه از فرهاد دوم ( 138 پ.م ) و مهرداد دوم ( 88 - 123 پ.م ) اشكانی كشف شد.همچنین روی یك مهر ساسانی كه در دماوند كشف شد، نام دمباوند حك شده است.این مهر اكنون در موزه كلكته نگه داری می شود. درمتون اسلامی نیز نام این محل به صورت دنباوند آمده است. شاهنامه فردوسی را می توان در شمار اسناد قدیمی كه از دماوند نام برده است، به شمار آورد. فردوسی بارها از این شهر  در شاهنامه نام برده و كوه دماوند را آشیانه سیمرغ، آموزنده زال پدر رستم دانسته است. دماوند در سال 30 ه.ق در زمان خلافت عثمان به دست مسلمانان فتح شد.این شهرستان دارای دو بخش مركزی و رودهن و 5 دهستان و همچنین شهرهای دماوند، رودهن، كیلان و آب سرد است. شهرستان دماوند كوهستانی است و در بخش جنوبی آن ناهمواری‌ها، كمتر از بخش شمالی شهرستان است.

 مراكز مذهبی و ديدني

• امامزاده سلطان مطهر
• امامزاده عبدالله و خليل الله 
• امامزاده هاشم (ع)
• امامزاده قاسم (ع)
• امامزاده حمزه (ع) 
• امامزاده برهان الدين (ع)
• بقعه سید گته‌میر
• مسجدجامع دماوند
• مسجد جمعه سلجوقی
• برج و مقبره شیخ شبلی
• دژ گل خندان
• پل جاجرود
• قلعه خوراب فاجان
• خانه تاريخي جناب دماوندي

جاذبه های طبیعی

• چشمه تیزآب
• چشمه قلعه دختر
• چشمه اعلاء
• چشمه آب‌علی‌ هراز
• آبشار لار
• آبشار شكر آب
• غار رود افشان
• غاز گل زرد
• دریاچه تارو ممج
• دریاچه سد لتیان
• منطقه حفاظت شده لار

صنايع و معادن

صنايع اين شهرستان شامل صنايع دستی و صنايع ماشينی و كارگاه ها می شود. كارگاه های متعدد از قبيل: درب و پنجره سازی، تراش كاری، مبل سازی، آهنگری و نجاری نيز در شهر دماوند داير شده است. معادن فعال اين شهرستان نيز عبارتند از:
- معدن كائولون كريتون در 13 كيلومتری باختر شهر دماوند (مجاورت رودهن) كه توسط كارخانه های كاشی و سراميک سعدی (سازمان صنايع ملی ايران) مورد بهره برداری قرار می گيرد.
- خاك صنعتی كور در 15 كيلومتری جنوب خاوری دماوند و لوميت هوير در 14 كيلومتری جنوب خاوری دماوند كه هر دو معدن مابين روستاهای آبسرد و كور واقع شده اند.
- معدن سيليس مبارک آباد 13 كيلومتری شمال باختری دماوند و 2 كيلومتری شمال روستای مبارک آباد.
- كوارتزيت مشاء 6 كيلومتری شمال باختری دماوند (مجاورت روستای مشاء)
- سنگ ساختمانی اوزون 13 كيلومتری باختر دماوند و 3 كيلومتری جنوب خاوری رودهن هرپنج معدن فوق توسط شركت خدمات و توسعه معادن ايران مورد استخراج و بهره برداری قرار می گيرند.
- ماسه ريخته گری و سيليس سرانزای فيروزكوه 24 كيلومتری جنوب خاوری فيروز كوه كه به وسيله ی شركت تامين ماسه و ريخته گری تهران مورد استخراج و بهره برداری قرار می گيرد.
- معدن سيليس سرانزای فيروز كوه 20 كيلومتری جنوب خاوری فيروزكوه
- سنگ گچ لومان زيارت، 20 كيلومتری جنوب خاوری دماوند (مابين روستاهای زيارت و بومان). دو معدن فوق توسط شركت سهامی كل معادن ايران مورد استخراج و بهره برداری قرار می گيرند.
- سنگ آهک سرهار واقع در 2 كيلومتری شمال باختر دماوند كه استخراج از آن توسط شركت معادن سرهار دماوند است. 

کشاورزی و دام داری

آب كشاورزی در شهرستان دماوند از چشمه سارها، رودخانه ها و چاه های ژرف و نيمه ژرف تامين می شود و کشت به دو گونه آبی و ديمی انجام می گيرد. تره بار، گندم، علوفه، سيب، گلابی و ديگر ميوه های سردسيری، سيب زمينی، لوبيا سبز، سيب درختی و بیش تر ميوه های سردرختی از فرآورده های اطراف اين شهرستان هستند. هم چنين دام داری در شهرستان دماوند به دو طريق صنعتی و سنتی رایج بوده و دام داری های صنعتی شامل واحدهای گاوداری از نژادهای اصيل و خارجی است. قابل ذكر است كه مراتع غنی و پر علف اين شهرستان هر ساله در فصل های بهار و تابستان محل چرای ييلاقی دام داران بزرگ مهدی شهر (سنگسر) و ساير نواحی جنوبی اين شهرستان است. 

 وجه تسميه و پيشينه تاريخي

دماوند در متون قديمی، به نام های گوناگونی از جمله ‹‹دنباوند›› ناميده شده است. در مورد وجه تسميه ی نام اين منطقه؛ مسلم است كه نام آن از قله مشهور دماوند گرفته شده است. وجه تسميه نام كوه نيز به دليل دما و گرمايی بوده كه هميشه از نوک كوه خارج می شده است. فردوسی بارها از اين شهر در شاهنامه نام برده و كوه دماوند را آشيانه سيمرغ، آموزنده زال پدر رستم دانسته است. اين شهر در سال 30 هـ . ق در زمان خلافت عثمان به دست مسلمانان فتح شد. دماوند در بردارنده ی آثاری از دوره های ساسانی و به خصوص سلجوقيان است. اين شهرستان در خاور تهران واقع شده و يكی از شهرهای قديمی ايران است. دماوند در زمان آبادانی ری نيز آباد بود، و به عنوان يک آبادی خوش آب و هوا در قرون اوليه اسلام از آن ياد شده است. با اين وجود زمين لرزه های بسيار که خسارات فراوان و ويرانی های پياپی نيز به همراه داشته در درازای تاريخ به سبب نزديكی به كوه دماوند، بخش بزرگی از آثار اين پيشينه را از بين برده است. 

 مشخصات جغرافيايي

شهر دماوند مركز شهرستان دماوند، در 52 درجه و 04 دقيقه درازای خاوری و 35 درجه و 43 دقيقه پهنای جغرافيايی و در بلندی 1960 متری از سطح دريا واقع شده است. شهرستان دماوند از شمال به شهرستان های قائم شهر، بابل و آمل، از جنوب به شهرستان گرمسار، از جنوب باختری به شهرستان ورامين، از خاور به شهرستان سمنان و از باختر به شهرستان شميرانات محدود می شود. قله ی مشهور دماوند كه نام اين شهرستان از آن گرفته شده؛ از خود شهر دماوند دیده نمی شود و دیدن آن از منطقه کیلان میسر است. رودخانه های دماوند، سياه رود و درياچه های تار و مومج از منابع آبی اين شهرستان هستند که علاوه بر رفع نیازهای آبی از جاذبه های جغرافیایی دماوند نیز محسوب می شوند. آب و هوای دماوند سردسيری و ييلاقی است. راه اصلی تهران ـ قائم شهر، که دماوند در 1 کيلو متری آن قرار دارد و راه اصلی تهران ـ آمل که دماوند در كيلومتر 55 آن واقع شده است، مسیرهای دسترسی به این محدوده هستند. 

منبع:

http://damavandnameh.ir

http://ex.ptours.ir

گردآورنده: 

کاوه ملک میرزایی