زعفران قائن

قائن‌كه در گذشته مركز ايالت قهستان بوده، بر روی دشتی به همين نام قرار گرفته و ساخته شده است. قائنات بزرگ ترين توليد كننده‌ي زعفران خشك در جهان است. قائنی‌ها مسلمان، پيرو مذهب شيعه جعفری، متدين، سخت كوش و مقاوم هستند. آداب قومی و سنتی نياكان خود را پاس می دارند و به بزرگان احترام می گذارند. جمعيت شهرستان قائن در سرشماری عمومی نفوس ومسكن سال 1375 هـ . ش، 126.951 نفر بوده است. صنايع دستی نقش پر اهميتی در اقتصاد قائن دارد. بيش از 7 درصد از خانواده های قائنات در بخش صنايع دستی شاغل هستند. فرش، قاليچه، گليم و ‌شعربافی مهم ترين صنايع مردمان اين شهرستان را تشكيل مي دهد. مسجد جامع شهر قائن، قلعه كوه در 6 كيلومتری قائن و گردشگاه ابوذر ( مزار ابوذر جمهر قائنی) در دامنه كوهی نزديك به ستيغ كوه از جمله مكان هاي ديدني و تاريخي اين منطقه به شمار مي روند

 مکان های دیدنی و تاریخی

• مسجد جامع شهر قائن
• مزار ابوذر جمهر قائنی
• موزه آب شهرستان قاین
• قلعه كوه قاين

صنايع و معادن

فعاليت های صنعتی در قائن عبارتند از : غذايی، نساجی، كانی غير فلزی و فلزی. شهر قائن و آبادی های پيرامون آن، با توجه به زعفران مرغوب، بزرگ‌ترين توليد كننده زعفران خشك در جهان است. 

 کشاورزی و دام داری

فرآورده های كشاورزی قائن عبارتند از: گندم، جو، چغندرقند، آفتابگردان، حبوبات، نباتات علوفه ای، صيفی جات، ميوه، زعفران، سيب زمينی،گوجه فرنگی و زيره. پرورش دام، مانند گوسفند، بز، گاو، گاوميش، شتر، … به گونه سنتی رايج است و شماری دام‌داری صنعتی نيز در قائن وجود دارد. طيور نيز به روش سنتی و صنعتی در قائن پرورش می يابند. 

 مشخصات جغرافيايي

شهرستان قائنات با پهنه ای حدود 17.722 كيلومتر مربع، در خاور استان خراسان قرار دارد و از شمال به شهرستان های خواف و گناباد، از باختر به شهرستان فردوس، از خاور به مرز ايران و افغانستان و از جنوب به شهرستان بيرجند محدود است. هوای قائنات معتدل و خشك بوده و بيش ترين درجه حرارت در تابستان، 40 درجه بالای صفر و كم ترين آن در زمستان ها، 10 درجه زير صفر است. ميانگين باران ساليانه آن، 200 ميلي‌متر گزارش شده است.اين شهرستان از شمال به شهرستان‌هاي خواف و گناباد، از باختر به شهرستان‌هاي فردوس، ‌از خاور به مرز ايران و افغانستان و از جنوب به شهرستان بيرجند محدود است . شهر قائن مركز شهرستان قائنات در َ 11°59 طول جغرافيايي و َ43° 33 عرض جغرافيايي و ارتفاع 1440 متري از سطح دريا واقع شده است.
مهم ترين راه های قائن عبارتند از :
1- راه قائن – بيرجند – زاهدان، به درازای 578 كيلومتر
2- راه قائن – گناباد – تربت حيدريه – مشهد، به درازای 373 كيلومتر مربع  

 وجه تسميه و پيشينه تاريخي

قائن‌كه در گذشته مركز ايالت قهستان بوده، بر روی دشتی به همين نام قرار گرفته و ساخته شده است. برخی از محققين بر اين باورند که قائن در اصل «گاوئين» يا «گاوآيين» بوده و اين کلمه كشاورز بودن مردم اين ديار را می رساند. قهستان و از جمله قائن، پيش از اسلام آباد بوده است. در اوايل كشور گشايی مسلمان، هپتاليان قهستان را در دست داشتند و در روزگار خلافت عمر، يكی از سرداران اسلام به نام عبدالله بن بديل خزاعی، اين ناحيه را گشود. ديری نگذشت که شخصی به نام قارن، عليه عرب ها بر پا خاست. فرماندهان عرب، شورش را سركوب كردند و از آن پس قهستان از لحاظ اداری، تابع خراسان شد.
قهستان به دليل دوری از مركز خلافت، در آغاز اسلام، پناهگاه زرتشتيانی به شمار می آمد كه برای نپذيرفتن دين اسلام، از زادگاه های خود، گريخته بودند. در دوران سلجوقيان قائن و قهستان، مكانی برای پيروان مذهب اسماعيلی شد و در اين ناحيه دژهايی برای خود بنا كردند. خوارزمشاهيان بارها برای سركوب اسماعيليان به آن جا لشگر كشيدند، تا سرانجام هلاكوخان مغول، اسماعيليه را کاملا شکست داد. بزرگ ترين شهر قهستان قائن بود، كه به گفته ابن حوقل، در سده 4 هـ . ق دارای كهن دژ، خندق و مسجد جامع بوده است. هم چنين در سال 444هـ . ق ناصر خسرو قباديانی از قائن ديدن كرده و از استحكامات شهر، خندق و مسجد جمعه آن، ياد كرده است. 

منبع:

http://parsology.blogfa.com

http://zaferan-sargol.blogfa.com

گردآورنده: 

نرگس ملک میرزایی