شهر لالی

چم شور و دره برکه - عکس الله یار خدری

جایگاه لالی در تقسیمات کشوری

لالی در فروردین ۸۲ به عنوان شهرستان مستقل از پیکره شهرستان مسجد سلیمان جدا شد و فرمانداری لالی در آذر ماه همان سال کار خود را آغاز کرد. لالی دارای دو بخش مرکزی و هتی، چهار دهستان سادات، دشت لالی، جاستون شه و هتی و ۲۸۵ روستای مسکونی است و جمعیت این شهرستان بر اساس آخرین برآوردها نزدیک به ۹۰ هزار نفر برآورد شده است که ۵۰ درصدشان عشایر، ۳۰ درصد روستایی و ۲۰ درصد شهری هستند.

مراکز دیدنی تاریخی و مذهبی

• آبشارهای آرپناه 
• غار پبده
• بنه وار
• بنه میر
• امامزاده بابا روزبهان
• امام زاده شاه ابوالقاسم
• چم شور و دره برکه

موقعیت جغرافیایی

شهرستان لالی که ۱۴۰۰ کیلومتر مربع وسعت دارد و در شمال استان خوزستان است، در شرق و شمال شرقی به بخش اندیکا و در جنوب و جنوب شرقی به بخش مرکزی شهرستان مسجدسلیمان محدود می شود و نیز ازشمال غرب با بخش سردشت و دزفول و از غرب با شهرستان گتوند همسایه است.

بخش لالي از ديرباز زيستگاه بشر بوده و در سده هاي اخير، به عنوان منطقه گرمسيري و قشلاقي بختياري هاي كوچ رو، بويژه شاخه هاي ۷ لنگ بختياري، اعتبار و ارزش بيشتر يافته است.

اهميت تاريخي

در توصيف اهميت تاريخي اين منطقه، براي نمونه مي توان گفت كه قديمي ترين آثار سكونت انسان در نجد ايران در غار «پبده» در شمال لالي كشف شده است يا اين كه لالي بخشي از اولين حوزه شناخته شده نفت در ايران به شمار مي آيد و از اين رو، در دهه ۳۰ يكي ازحوزه هاي فعال استخراج نفت بوده است.
هنگامي كه در اطراف منطقه مستعد «لالي» حوزه هاي نفتي كشف شد، صنعتي شدن، شكوه و رونق آن را فزوني بخشيد ولالي به اوج بالندگي رسيد و نام و آوازه اش جهانگير شد.
لالي در فروردين ۸۲ به عنوان شهرستان مستقل از پيكره شهرستان مسجد سليمان جدا شد و فرمانداري لالي در آذر ماه همان سال كار خود را آغاز كرد. لالي داراي دو بخش مركزي و هتي، چهار دهستان سادات، دشت لالي، جاستون شه و هتي و ۲۸۵ روستاي مسكوني است و جمعيت اين شهرستان بر اساس آخرين برآوردها نزديك به ۹۰ هزار نفر برآورد شده است كه ۵۰ درصدشان عشاير، ۳۰ درصد روستايي و ۲۰ درصد شهري هستند.
شهرستان لالي كه ۱۴۰۰ كيلومتر مربع وسعت دارد و در شمال استان خوزستان است، در شرق و شمال شرقي به بخش انديكا و در جنوب و جنوب شرقي به بخش مركزي شهرستان مسجدسليمان محدود مي شود و نيز ازشمال غرب با بخش سردشت و دزفول و از غرب با شهرستان گتوند همسايه است.
لالي پيشينه تاريخي كهن دارد؛ چنان كه حدود ۶۰ سال قبل پروفسور گريشمن، باستان شناس فرانسوي، قديمي ترين آثار سكونت انسان در فلات ايران را در غاري در شمال لالي به نام غار «پبده» كشف كرد. گريشمن معتقد بود كه ۱۵ هزار سال پيش مردماني كه در غار پبده مي زيسته ، اجداد بختياري ها بوده اند. پس دور از انتظار نيست كه لالي در دوران هاي تاريخي مختلف از كانون هاي زندگي در ايران بوده باشد؛ زيرا، اكنون آثار ارزشمندي از دوره هاي مختلف زندگي بشر در لالي برجا مانده كه نشان دهنده زيست و تمدن در منطقه است. آثار پل هاي بسته شده بر رودخانه ها، بقاياي قلعه هاي ساخته شده بر فراز كوه ها و دشت ها، نقش برجسته هاي صخره ها وكوه ها، آثار شهرهاي باستاني ايرانشهر، چال شهرو بنوار در شهرستان لالي، وجود بقاع متبركه امامزادگان مورد احترام مردم، همه از رونق لالي در ادوار گذشته حكايت دارد.
۹۹ درصد از مردم لالي از تيره هاي مختلف طوايف دوركي، بابادي و بهداروند، وابسته به شاخه «هفت لنگ» ايل بختياري اند و حدود ۴۵ درصد آنها از تيره هاي مختلف بابادي، ۴۰ درصد از تيره «اسيوند دوركي» و ۱۴ درصد از تيره هاي مختلف هاروند هستند و مناسبات و روابط ايلي - عشايري در ميان آنها پررنگ است.
بيشتر اين مردمان كشاورز و دامدار هستند و از اين راه امرار معاش مي كنند.
بختياري ها كه با درايت روان شاد عليقلي خان سردار اسعد موجبات پيروزي انقلاب مشروطه را فراهم آوردند، از اولين اقوام ايراني هستند، كه خطر حكومت پهلوي را احساس و درك كردند. بنابراين، از اولين مخالفان رژيم پهلوي بودند و تاوان سنگيني براي اين مخالفت ها پرداختند كه سابقه مخالفت ها و مبارزات آنها در تاريخ ثبت شده است.
مردم لالي به عنوان بخشي از قوم ديرپاي بختياري، همواره و در هر زمان به مخالفت با رژيم پهلوي پرداخته، چنان كه زد و خوردهاي بسيار بين آنها و نيروهاي دولتي رضاخان و اوايل حكومت محمدرضا شاه رخ داد. براي نمونه، سندي در دست است كه نشان مي دهد نيروي هوايي حكومت پهلوي در سال ۱۳۲۹ ساكنين منطقه آرپناه را كه يكي از مناطق عشايري بخش هتي در شهرستان لالي است، تهديد به بمباران كرده بود كه دست از مبارزه با حكومت پهلوي و كمك به نيروهاي شادروان ابوالقاسم خان بختيار بكشند.
از سوي ديگر، چون لالي بخشي از اولين حوزه شناخته شده نفت در ايران به شمار مي آيد، ساكنانش چون ديگر ايرانيان آرزومند رهايي از استثمار استعماگران بوده اند و از آنجا كه لالي در دهه ۳۰ يكي از حوزه هاي فعال استخراج نفت بود، مردمانش در مبارزات ملي شدن صنعت نفت حضوري فعال داشتند و در دوره بعد از كودتا، جوانان لالي در مخالفت با حكومت وقت به مبارزه پراختند.

منبع:

ایل بزرگ بختیاری / مهندس مهران نجفی

http:\\www.bakhtiariha.com

http://laliboyus.persianblog.ir

http://lalinews.ir

گردآورنده:

کاوه ملک میرزایی