مسجد سليمان را شايد بتوان اولين شهر پارسي در خوزستان و جنوب باختر ايران ناميد. اين منطقه در 145 كيلومتري شمال شهر اهواز قرار دارد و نام آن برگرفته از تختگاه تاريخي سر مسجد و آتشكده است. در دوره عيلام احتمالا جزيي از ايالات سيماش بوده است. بعدها به واسطه ضعف عيلاميان مسكن پارسيان شده و در دوره هخامنشيان با نام پارسومانش شناخته شده است. آثار به جا مانده از اين ناحيه حداقل به هزاره پانزدهم پيش از ميلاد برمي‌گردد.
مکان های دیدنی و تاریخی
صنايع و معادن
علاوه بر صنعت نفت که سبب گسترش تاسيسات نفتی در اين منطقه شده است كارخانه‌های متعدد ديگری از جمله كارخانه گوگرد سازی، كارخانه تانك سازی و كارخانه تصفيه شكر از نيشكر را نيز می توان در اين ناحيه نام برد. عمده ترين معادن اين شهرستان نفت، گچ و سنگ های ساختمانی هستند.
اگر بگوییم این شهر نخستین شهر صنعتی ایران می‌باشد گزاف نگفتیم. وجود اولین چاه نفت خاورمیانه، اولین پالایشگاه نفت خاورمیانه، اولین کارخانه گوگردسازی، اولین کارخانه تولید برق و ... خود گواه بر این مدعاست. هم اکنون مسجدسلیمان در بخش صنعت یکی از قطبهای صنعت ایران است. این شهر دارای کارخانجات صنعتی عظیمی از جمله: کارخانه تولید سیمان کارون مسجدسلیمان،سد و نیروگاه مسجدسلیمان که در سال ۱۳۹۲ برای سومین سال پیاپی رتبه اول را در تولید برق کسب کرد، شرکت بهره‌برداری نفت و گاز مسجدسلیمان یکی از ۵ شرکت تابعه مناطق نفت خیز جنوب می‌باشد که گستردگی آن از ایذه تا ایلام و خرم‌آباد می‌رسد، کارخانجات تانک سازی شهید فرخ‌نیا، پالایشگاه گاز مسجدسلیمان، پتروشیمی بزرگ رازی مسجدسلیمان، کارخانجات آلومینیوم سازی و ... به علاوه اینکه این شهر دارای یک شهرک صنعتی عظیم می‌باشد که در آن کارخانجات بزرگ و کوچکی از جمله تولید آرد، سوسیس، ماکارانی، صنایع پلاستیک، گونی بافی و ... می‌باشد
کشاورزی و دام داری
كشاورزي در اين منطقه به صورت ديمي و آبي انجام مي‌شود. عمده‌ترين محصول كشاورزی مسجد سليمان گندم و جو بوده و قسمتی از اين منطقه را مزارع ديم گندم و جو تشكيل می دهد.
مشخصات جغرافيايي
مسجد سليمان با 9/6327 كيلومتر مربع مساحت، در شمال خاوری استان خوزستان واقع شده و مركز آن شهر مسجد سليمان است. اين شهرستان از شمال به استان چهارمحال و بختياری و دزفول، از خاور به استان چهارمحال و بختياری و شهرستان ايذه، از باختر به شهرستان های شوشتر و اهواز و از جنوب به شهرستان رامهرمز محدود مي‌شود. شهر مسجدسليمان با 6/27 كيلومتر مربع مساحت در 150 كيلومتری شمال خاوری اهواز بين 31 درجه و 59 دقيقه ی پهنای شمالی و 49 درجه و 17 دقيقه ی درازای خاوری نسبت به نصف النهار گرينويچ قرار دارد و بلندی آن از سطح دريا 260 متر برآورد شده است. رودخانه كارون از اين شهرستان می‌گذرد و آب و هوای آن گرم و مرطوب است.
راه آسفالته اصلی به سوی شمال باختری و از آن جا به سوی جنوب باختری به درازای 135 كيلومتر تا اهواز و راه آسفالته فرعی به سوی جنوب خاوری تا مركز شهرستان رامهرمز به درازای 102 كيلومتر از جمله راه هاي دسترسي به اين ناحيه هستند.
وجه تسميه و پيشينه تاريخي
آثار و بقايای يك پرستش‌گاه قديمی كه قبلا به گفته گيرشمن به دوره های پيش از ساسانيان مربوط است، در اين شهر كه قبلا مردم بومی آن را مسجد سلمان يا سليمان می گفتند موجب شد كه اين شهر مسجد سليمان نام گذاری شود. اين شهرستان در سده های وسطی«تلغر» ناميده می شد و اين نام به سرزمينی گفته می شود كه از كنار رودخانه كارون تا زمين های خاوری چشمه نفت امتداد داشت. در اين ناحيه، قسمت بالايی آن را«ترك دز» و پايين تر را «مسجد سليمان» می خواندند. بلوك تلغر در قديم سرزمين آبادی بوده و روستاهايی داشته است. ياقوت می گويد كه در حوالی ايذه ( احتمالا مسجد سليمان فعلی) آتشكده ای بوده كه تا زمان هارون الرشيد فروزان بوده است. شركت نفت «دارسی» بنای شهر مسجد سليمان را درسال 1906 شروع كرد و چون اولين حفاری ها در اين منطقه ايران به نفت رسيد مرغوبيت آن توجه شرکت را جلب كرده و شروع به ساختن راه ها و کندن چاه های ديگر نمودند وخانه های زيادی را برای کارکنان اروپايی، هندی و ايرانی بنا کردند. چون كار در آن جا فراوان شد مردم بسياری از هر سو به اين منطقه آمده و اين سرزمين رو به توسعه و پيشرفت نهاد و اكنون از شهرهای مهم صنعتی خوزستان به شمار می رود.
روز مسجدسلیمان
در خرداد ماه سال ۱۳۹۲ و طی مصوبه مجلس شورای اسلامی ایران به پاس بیش از یک قرن کمک به صنعت ایران همزمان با سالگرد فوران اولین چاه نفت خاورمیانه و ایران در مسجدسلیمان که باعث ورود صنعت و شکل گیری انقلاب صنعتی در ایران شد ، پنجم خرداد در تقویم رسمی ایران به عنوان روز مسجدسلیمان نامیده شد و با حضور علی لاریجانی رییس مجلس شورای اسلامی از تمبر یادبود این روز نیز بهره برداری شد.
ورزش
پایه شکل گیری بیش از ده رشته و تیم ورزشی در مسجدسلیمان می‌باشد که عبارتند از فوتبال، شنا، بویلینگ، پینگ پنگ، والیبال، گلف، تنیس، راگبی، بیلیارد و ... برای اولین بار فوتبال در ایران از مسجدسلیمان آغاز شد و اولین مسابقه فوتبال در این شهر بین مردم بومی و انگلیسیها روی داد هم اکنون تیم نفت مسجدسلیمان به عنوان یکی از ۳ تیم خوزستانی در لیگ برتر فوتبال ایران حضور دارد. اولین استخر شنای ایران در این شهر احداث شد و بدین ترتیب پایه‌گذار ورود شنا به ایران بود، اولین زمین تنیس و میز پینگ پنگ و بیلیارد هم برای اولین بار در این شهر مورد استفاده قرار گرفت. اولین زمین گلف ایران هم در منطقه بی بی یان این شهر بنیان شد و تیم نفت این شهر هم اکنون جزو تیم‌های شرکت کننده در مسابقات لیگ ایران می‌باشد. در رشته وزنه برداری مسجدسلیمان از دیرباز به عنوان یکی از قطبهای وزنه برداری حضور داشته و تیم نفت مسجدسلیمان سالها عنوان قهرمانی ایران و آسیا را به یدک می‌کشید از وزنه برداران شهیر این شهر مهران و بهمن مطلق، امیری منگشتی قهرمان آسیا و رکورددار وزن خود در آن زمان، پهلوان شمسی قهرمان کنونی هفت دوره پیشکسوتان جهان و رکورددار جهان، نواب نصیرشلال قهرمان جهان و نایب قهرمان المپیک ۲۰۱۲ لندن و ... می‌باشند.
وجه تسميه و پيشينه تاريخي
آثار و بقايای يك پرستش‌گاه قديمی كه قبلا به گفته گيرشمن به دوره های پيش از ساسانيان مربوط است، در اين شهر كه قبلا مردم بومی آن را مسجد سلمان يا سليمان می گفتند موجب شد كه اين شهر مسجد سليمان نام گذاری شود. اين شهرستان در سده های وسطی«تلغر» ناميده می شد و اين نام به سرزمينی گفته می شود كه از كنار رودخانه كارون تا زمين های خاوری چشمه نفت امتداد داشت. در اين ناحيه، قسمت بالايی آن را«ترك دز» و پايين تر را «مسجد سليمان» می خواندند. بلوك تلغر در قديم سرزمين آبادی بوده و روستاهايی داشته است. ياقوت می گويد كه در حوالی ايذه ( احتمالا مسجد سليمان فعلی) آتشكده ای بوده كه تا زمان هارون الرشيد فروزان بوده است. شركت نفت «دارسی» بنای شهر مسجد سليمان را درسال 1906 شروع كرد و چون اولين حفاری ها در اين منطقه ايران به نفت رسيد مرغوبيت آن توجه شرکت را جلب كرده و شروع به ساختن راه ها و کندن چاه های ديگر نمودند وخانه های زيادی را برای کارکنان اروپايی، هندی و ايرانی بنا کردند. چون كار در آن جا فراوان شد مردم بسياری از هر سو به اين منطقه آمده و اين سرزمين رو به توسعه و پيشرفت نهاد و اكنون از شهرهای مهم صنعتی خوزستان به شمار می رود.
منبع:
http://bakhtyariha.blogfa.com
http://fa.wikipedia.org
http://www.irantraveller.ir
http://www.shana.ir
گردآورنده:
کاوه ملک میرزایی
