هرستان گرمسار
مسجد جامع گرمسار که به عنوان نمادی از گردشگری گرمسار
در زمان اشکانيان نام گرمسار خواران بود, امروزه سمنانی ها آن را خواره می گويند. سلوکی ها در اين ناحيه شهری به نام خاراکس بنا نهادند. از اين منطقه را بنام خاريس نيز ياد کرده اند. اين نام در شاهنامه به صورت خوار بر وزن بار به معنی ذليل و حقير و ضعيف آمده است. که به معنی آسان و سهل نيز گفته اند .
در عهد مادها اين منطقه بين ايالت ماد و پارت بود.در دوره ساسانيان خوار زمانی جزء قومس و زمانی جزء ری بود بعداز اسلام خوار يکی از بلاد معتبر ری بود در زمان خلافت عمر خلافت ری به دست يکی از نوادگان بهرام چوبين به نام سياه وخش بود. در زمان سامانيان و در زمان سلطنت نصربن احمد ماکان کاکی عليه دولت قيام کرد و چند شهر از ايالت قومس و نيز خوار , سمنان و سمنک و ری را تصرف کرد.
در زمان غزنويان سمنان دامغان و خوار محل تاخت و تاز لشکريان غزنوی بود .در حمله مغولان به ايران در سال 616 هجری قمری خوار توسط قشون چنگيز به تصرف درآمد .در سال 909 هجری قمری حکومت فيروزکوه و خوار با حمله شاه اسماعيل موسس صفوی از بين رفت .با ظهور نادر حوادثی تازه در خوار به وقوع پيوست .
آغا محمد خان قاجار پس از شکست دادن لطفعلی خان زند دولت قاجاريه را تاسيس کرد و تهران را به پايتختی انتخاب نمود و برای حراست از تهران عده ای از افراد ايل اصانلو ازمحال و خمسه زنجان را به خوار کوچاند .
بنا و يادمانهاي تاريخي
اماكن زيارتي ومذهبي
صنايع و معادن
صنايع شهرستان گرمسار به دو دسته صنايع ماشيني و دستي تقسيم مي شوند. صنايع دستي اين شهرستان عبارتند از: قالی بافی، گليم بافی، جاجيم بافی، پارچه بافی، خرجين بافی و سفال گری كه اطلاعات كامل تر آن در صنايع دستي شهرستان گرمسار آورده شده است. اين منطقه به دليل نزديكي به تهران و وجودامكانات زيربنايي مناسب شامل زمين،آب،برق، تلفن وگازوغناي معدني خوب؛ از جمله معادن غني نمك وسولفات سديم، جهت استقرار صنايع از موقعيت مناسبي جهت رشد وتوسعه صنعت ومعدن برخوردار است.
وجود شش شهرك ومنطقه صنعتي؛ به وسعت 1798هكتار شامل شهرك صنعتي ايوانكي(185هكتار)، منطقه صنعتي جنت آباد(400هكتار)، منطقه صنعتي فجر(300هكتار)، شهرك صنعتي گرمسار(763هكتار)، منطقه صنعتي حاجي آباد(50هكتار)و منطقه صنعتي سيد آباد(100هكتار) نشان غناي صنعتي منطقه است. شهرستان گرمسار به لحاظ غناي معدني از پتانسيل قابل توجهي بر خوردار بوده و حدود 70% نمك مورد نياز كشور جهت فرآوري و صادرات و حدود 30%سولفات سديم مورد نياز كشورجهت مصرف در واحدهاي توليدي وصادرات از معادن و واحدهاي صنعتي معدني اين شهرستان استخراج وتوليد مي شود.
اين شهرستان داراي 31 معدن نمك،19 معدن سولفات سديم،6 معدن گچ،14 معدن سنگ لاشه،2معدن سلستين و يك معدن باريت بوده كه ذخاير معادن فعال بالغ بر 30 ميليون تن و ذخيره ممكن معادن بالغ بر يك ميلياردتن بيش تر شامل، نمك، سولفات سديم، گچ، سولفات استرانسيوم، سنگ هاي لاشه ساختماني، باريت و سلستين است. اين شهرستان از لحاظ رشد صنعت در سطح استان بعد از شهرستان سمنان داراي مقام دوم است. عمده محصولات توليدي صادراتي اين شهرستان شامل نمك، سولفات سديم، رب گوجه فرنگي، ميخ پرچ، انواع پيچ، مواد شيميايي، روغن موتور، واسكازينو گريس، پارافين، انواع كنسرو ومحصولات غذايي، روغن, دي اكتيل فتالات ، پلي استايرين،سقف كاذب و... بوده كه بيش تر به كشورهاي روسيه، اوكراين، حوزه خليج فارس، كشورهاي آفريقايي، هندوستان، كره جنوبي ، تركيه وكشورهاي آسياي ميانه صادر شده است.
کشاورزی و دام داری
شهرستان گرمسار با وجود قرار گرفتن درمنطقه كويري از كشاورزي خوبي برخوردار است. آب كشاورزی اين شهرستان از چاه های ژرف، حبله رود و كاريزهاي سنتي تأمين می شود. محصولات عمده كشاورزی اين منطقه را گندم، جو، تره بار، خربزه, انار، پنبه و انجير تشكيل مي دهند. با وجود ايلات و عشاير متعدد در شهرستان گرمسار دام داري در اين منطقه رواج دارد. دام داري در شهرستان گرمسار بيش تر به صورت سنتي بوده و واحد هاي صنعتي كم تري در اين قسمت وجود دارند.
وجه تسميه و پيشينه تاريخي
نام گرمسار در زمان اشكانيان، «خواران» بوده است. چنان که سلوكی ها شهری به اسم «خاراكس» در اين ناحيه بنا نهادند و سمنانی ها نيز امروزه آن را «خواره» می گويند. از اين منطقه به نام «خاريس» نيز ياد كرده اند. اين نام در شاه نامه به صورت «خوار» بر وزن چار به معنی ذليل و حقير و ضعيف آمده است كه به معنی آسان و سهل نيز گفته اند. منطقه فعلي گرمسار در روزگار فرمان روايی مادها، حد فاصل بين ايالات ماد و پارت بود و اين دو سرزمين را از هم جدا می كرد.
هخامنشيان خوار را كه جزء ايالت پارت بود تصرف كردند. در دوره ساسانيان، خوار زمانی جزو قومس و زمانی جزو ری بود و اغلب، حكام طبرستان بر اين ناحيه فرمانروايی داشتند.
پس از اسلام، خوار يكی از بلاد معتبر ری به شمار می رفت. در سال 329 هجری قمری و در زمان سلطنت نصر بن احمد سامانی، ماكان كاكی عليه دولت سامانيان قيام كرد و چند شهر از ايالت قومس و نيز خوار، سمنان و سمنك و ری را تصرف كرد.
در زمان حكومت غزنويان و به ويژه سلطنت سلطان مسعود، خراسان و قومس و ری مورد تاخت و تاز طغرل بيك سلجوقی و تركان غز قرار گرفت و عده ای از اهالی سمنان، دامغان، خوار و برخی ده های ری جان خود را از دست دادند. بعد از انقراض سلسله غزنويان، تمامی ولايات باختری ايران به تصرف سلجوقيان در آمد و شماری از قلعه های اردهان و گردكوه در قومس و گرمسار تسخير شد. به اين ترتيب ناحيه ای كه خوار نيز جزء آن بود تا آخر سلطنت سلطان سنجر عملا جزء متصرفات سلجوقيان محسوب می شد.
در زمان حمله مغول به ايران؛ در سال 616 هجری قمری، خوار توسط قشون چنگيز به تصرف مغول ها درآمد وهلاكوخان با تخريب و تصرف قلعه های فرقه اسماعيليه، طومار اين فرقه را درهم پيچيد. ايل خانان مدت ها بر اين نواحی حكومت كردند تا اين كه سر به داران با ظهور در خاور ايران علم مخالفت با مغولان را برافراشتند.
سربه داران شهرهای استرآباد، بسطام، شفاسفان، دامغان، سمنان، خوار و طبران را تصرف كردند. مقارن سال 766 هجری قمری عده ای از صحرانشينان مغول با تصرف كرمان به نواحی بسطام، دامغان، سمنان، فيروزكوه و خوار تاختند واين مناطق را از قلمرو سر به داران خارج كردند.
در سال 909 هجری قمری حكومت فيروزكوه و خوار با حمله شاه اسماعيل مؤسس سلسله صفوی از بين رفت. پس از انقراض صفويه به دست افغان ها و با ظهور نادرشاه، حوادثی تازه در خوار به وقوع پيوست. آغا محمد خان قاجار پس از شكست لطفعلی خان زند و تأسيس دولت قاجاريه، مقر حكومت خود را به تهران منتقل كرد و برای ايجاد امنيت و حفظ پايتخت از تجاوز تركمانان، عده ای از افراد ايل اصانلو از محال خمسه زنجان را به خوار كوچاند و در دهات خالصه اين ناحيه مسكن داد. به اين ترتيب، منطقه خوار در دوره قاجاريه مورد توجه خاص حاكمان اين سلسله قرار گرفت. گرمسار هم اكنون يكي از مناطق آباد استان سمنان است كه در برگيرنده شهرهاو روستاهاي آباد بسياري است.
مشخصات جغرافيايي
گرمسار يكی از شهرستان هاي استان سمنان، است كه از شمال به شهرستان دماوند، از جنوب به شهرستان های اردستان و كاشان، از خاور به شهرستان سمنان و از باختر به شهرستان های ورامين و قم محدود می شود. اين شهرستان از نظر جغرافيايی در 52 درجه و 20 دقيقه ی درازای خاوری و 35 درجه و 12 دقيقه ی پهنای شمالی واقع شده و از لحاظ پستی و بلندی، در دشت واقع شده و رشته كوه های كلرز – سرير – قاليباف و سردركه در اطراف آن كشيده شده است. قسمت جنوبی اين شهرستان، كويری و ناحيه شمالی آن را ارتفاعات جنوبی رشته كوه های البرز در بر گرفته است. طبق آخرين آمار جمعيتی در سال 1375 جمعيت اين شهرستان 67847 نفر بوده كه از اين رقم 29706 نفر جمعيت شهر گرمسار, مركز شهرستان است. مردم گرمسار آريايی نژاد بوده وبه زبان فارسی با گويش محلی سخن می گويند. گرمسار در 6 كيلومتری راه آهن تهران – مشهد و تهران – گرگان قرار گرفته است و در مسير راه اصلی تهران – مشهد در 105 كيلومتری تهران قرار دارد كه به وسيله اين مسير به نقاط ديگر مربوط می شود.
منبع:
http://keneshloo.blogfa.com
http://100raz.com
گردآورنده:
ندا محبی | 
