شهر آباده

قلعه باستاني ايزدخواست

قدمت این شهر به بیش از هزارسال می رسد. اما توسعه و ترقی آن تقریبا از زمانی كه كریمخان زند شیراز را پایتخت ایران كرد شروع شد. آثار قلعه های قدیمی مانند قلعه كهنه، قلعه نارنجی وقلعه شیرازی هنوز دراطراف این شهر دیده می شود. آباده را قبایل گرجه ای و پرندی بنا كردند،‌اما اهمیت و اعتبار آن به دوره كریمخان زند باز می گردد.ظاهرا به دستور او بود كه این شهر آباده نامیده شد. آباده به دلیل استقرار در مسیر كوچ ایل قشقایی  حائز اهمیت است. 

مراكزتاریخی وباستانی

• امام زادگان احمد و جعفر (ع)
• ساختمان کلاه فرنگی
• گنبد علی (عالی)
• کاروانسرای خان خوره
• مزار پیر حمزه سبز پوش
• قلعه باستاني ايزدخواست
• مسجد جامع
• آرامگاه خواجه عکاشه
• مقبره طاووس

جاذبه های طبیعی

• منطقه شكار ممنوع بصیران

صنايع و معادن

شهرستان آباده دارای كارخانه‌های متعدد سنگ‌ساختمانی از قبيل : سنگ، آجر، گچ، بلوك، موزاييك و نيز مواد غذايي مانند نان، رشته، شير، لبنيات و صنايع نساجی مانند پارچه نخ، چرم، جوراب و امثال آن است. كان‌ها و معادن اين شهرستان بيش تر سنگ های ساختمانی هستند. در پيرامون شهر آباده به ويژه در كوهستان های شمالی آن سنگ های مرمر در رنگ های گوناگون و سنگ های ساختمانی بسيار خوبی وجود دارد. در كوه های چهل چشمه در شمال آباده معدن خاك نسوز و در كوه های شرق خاك چينی وجود دارد كه از آن ها بهره برداری می شود. از نظر بازرگانی منطقه نفوذ شهر آباده، از حوزه اداری آن وسيع تر است. اين شهر به علت دور بودن از شهرهای بزرگ اطراف، يعنی اصفهان، شيراز، يزد، در واقع بزرگ ترين مركز جمعيت در شمال استان فارس به حساب می آيد و مصنوعات خارجی مورد نياز اين منطقه وسيع از راه آباده پخش می شود. انواع محصولات كشاورزی و دامی و صنايع دستی و سنتی اين منطقه از طريق آباده به خارج صادر می‌شود. وجود كارخانه‌هاي متعدد سنگ های ساختمانی و صنايع غذايی و صنايع نساجی در اين منطقه سبب رونق بازرگانی و داد و ستد در اين ناحيه شده است. امروزه مهم ترين واحدهای اقتصادی، توليدی، بازرگانی و باربری در اين منطقه متمركز شده و اين شهرستان اكنون نه فقط محلی برای پخش محصولات محلی و خارجی است بلكه عمده ترين مركز صادرات فرآورده ها و محصولات صنعتی محلی نيز به شمار می آيد.  

کشاورزی و دام داری

به سبب عدم وجود رودخانه پر آب در شهرستان آباده، آب كشاورزی از قنات ها و چاه های ژرف به دست می آيد. عمده ترين محصولات كشاورزی اين شهرستان عبارتند از : گندم، جو، بنشن، تره بار، زرد آلو، بادام، انگور، توت و يک گونه آلوی محلی به نام آلو بخارا. انگور و زرد آلوی آباده بسيار مشهور است و آنقوزه، ‌كاسنی، شيرين بيان و گون كتيرا نيز از گياهان صنعتی و دارويی منطقه‌است. دام‌و‌فرآورده های دامی از توليدات بخش دام‌داری در شهرستان آباده محسوب می شوند.  

مشخصات جغرافيايي

مركز اين شهرستان آباده است كه در 52 درجه و 38 دقيقه درازا و 31 درجه و 9 دقيقه پهنای جغرافيايی و بلندی 2005 متری از سطح دريا واقع است. شهرستان آباده يكی از شهرستان های استان فارس است كه از شمال با استان اصفهان، از شرق با استان های يزد و كرمان، ازغرب با شهرستان سميرم و از جنوب با شهرستان شيراز هم مرز است. آب و هوای شهرستان آباده در بخش شرقی گرم و در بخش غربی به علت نزديكی با كوهستان دنا سرد است. شهرستان آباده در سرشماری سال 1375 تعداد 111220 نفر جمعيت داشته است. مردم اين شهرستان آريايی نژاد و مسلمان هستند.
مسيرهاي دسترسي به اين منطقه عبارتند از:
- راه اصلی اصفهان – شيراز كه از آباده می گذرد.
- راهی كه مركز شهرستان را در آبادی سورمق از بخش ابر كوه به يزد و كرمان
می‌رود.
- راهی كه از اقليد به مركز شهرستان آباده و به سر حد چهار‌دانگه و استان كهگيلويه و بوير احمد می رسد.
- راهی كه از شهر آباده به سميرم و از آن جا به اصفهان می‌رود.
- راهی كه همه آبادی‌های اين شهرستان را به يک ديگر و نيز به شهر آباده متصل كرده است. 

 وجه تسميه و پيشينه تاريخي

قدمت آباده به بيش از هزار سال می رسد. آباده را قبايل گرجه‌ای و پرندی بنا كردند، اما اهميت و اعتبار آن به دوره كريم خان زند باز می گردد و ظاهرا به دستور او بود كه اين شهر آباده ناميده شد. آثار قلعه های قديمی مانند قلعه كهنه نارنجی و قلعه شيرازی هنوز هم در اطراف اين شهر ديده می شود. آباده به دليل استقرار در مسير كوچ ييلاق – قشلاق ايل قشقايي داراي اهميت است.  

منبع:

http://hamshahrionline.ir

http://bahmanemamzadegan.ir

http://www.medalhaopersa.com.br

 گردآورنده:

کاوه ملک میرزایی