شهر یاسوج

نمایی از شهر یاسوج پایتخت طبیعت ایران

در دهانه انبری صخره های زاگرس بزرگ و بر دامنه دنای همیشه سفید پر برف، در لابلای جنگلهای تنومند و سرسبز بلوط و بن و کیکم شهر یاسوج قرار گرفته است. این شهر که نامِ محلی آن یاسیج و مرکز استان کهگیلویه و بویر احمد است و در سال 1344 احداث گردیده و قبل از ایجاد شهر یاسوج در حدود شش کیلومتری جنوب شرقی آن شهرک قدیمیِ تل خسرو، قرار داشته که زمانی مرکز طوایف باستانیِ بازرنگان بوده است و سابقه تاریخی آن متجاوز از دو هزار سال می باشد.

این شهرک قدیمی در سال 1309 دوباره بازسازی و در سال 1323 مجدداً متروکه گردید که به جز تپه ای خاک از آن اثر دیگری باقی نمانده است. شهر نوپای یاسوج درکنار رودخانه بشار در آغوش تپه های متعدد در ارتفاع 1870 متری از سطح دریا قرار گرفته، این شهر که در سال 1344 فقط دارای یک خیابان اصلی بود، امروزه از گسترش و توسعه زیادی برخودار می باشد.

در فصل زمستان برف زیادی در این شهر می بارد و اکثر نقاط و ارتفاعات اطراف آن برای مدتی طولانی پوشیده از برف باقی می ماند. که این فرصت بسیار خوبی برای دوستداران ورزشهای کوهستانی بخصوص اسکی می باشد تا بخوبی از آن استفاده کنند. شهر یاسوج تاکنون بالغ بر 18 کیلومتر وسعت یافته است، یکی از مهمترین دلایل این توسعه مرکزیت اداری و سیاسی این شهر می باشد که از سال 1342 مرکز فرمانداری کل کهگیلویه و بویر احمد بوده و سپس در سال 1355 به مرکزیت کل استان ارتقاء یافته است.

مراكزتاریخی وباستانی

• موزه ياسوج
• تل خسروی
•  تل مهره ای 
• تپه دم چنار
• تپه ملاكانیه
• تل شهدا
• پل های پاتاوه (پادنا)

جاذبه های طبیعی

• رودخانه گردآوه
• آبشار مارگون
• آبشار بهرام بیگی
• آبشار یاسوج
• چشمه میشی
• هفت چشمه
• غار نول
• اشکفت دو فیری
• دریاچه کوه
• تالاب برم شیر
• رودخانه خرسان
• رودخانه دره آجم
• تنگ براق
• تنگ گنجه ای
• کوه شب لیز 
• رودخانه مارون
• کوه زنگویی 
• سی سخت
• منطقه حفاظت شده دنا
• چشمه خارکلون
• غار مس
• تنگ سرخ
• کوه هجال
• رود بشار
• کوه تامر
• چال کلاغ 
• پوله زیلایی
• کوه سفید
• کوه دمه
• رودخانه ماربر
• رودخانه یاسوج
• سایر جاذبه هایطبیعی یاسوج

اماكن زیارتی ومذهبی

• امام زاده حسن
• امام زاده قاسم 
• امام زاده پهلوان
• امام زاده عبدالله‌
• قبرستان پای چل

صنايع و معادن

بعد از اين كه ياسوج به مركز استان كهكلويه و بوير احمد مبدل شد و اقداماتی جهت پايه ريزی شهر مدرن به عمل آمد، با احداث كارخانه قند ياسوج که مهم ترين صنعت اين شهرستان می باشد بر رونق و وسعت شهر افزوده و مراكز متعدد كشاورزی نمونه در آن ايجاد شد. هم چنين معادن و كان های زيادی در اين شهرستان وجود دارد كه می توان سنگ، گچ، سنگ آهك و سنگ ساختمانی را نام برد. .  

کشاورزی و دام داری

شغل عمده و اول مردم اين سرزمين دام‌داری است و كشاورزی نيز در كنار دام‌داری انجام می گيرد. آب كشاورزی از رودها، چشمه ها، كاريز ها و چاه های پيرامون آن تامين می شود. از عمده محصولات كشاورزی ياسوج می توان گندم، جو، چغندر قند، برنج، تره بار، گردو، بادام، انگور را نام برد. دام و فرآورده های لبنی از مهم ترين توليدات دامی اين منطقه به شمار می روند.  

مشخصات جغرافيايي

شهرستان بوير احمد يكی از شهرستان های استان كهگيلويه و بوير احمد، در خاور اين استان واقع شده است. اين شهرستان از شمال به استان اصفهان، از خاور به استان فارس، از باختر به شهرستان كهگيلويه و شهر دهدشت و از جنوب به شهرستان نورآباد از استان فارس محدود می‌شود. مركز اين شهرستان شهر ياسوج است كه در 51 درجه و 36 دقيقه ی درازای خاوری و 30 درجه و 40 دقيقه پهنای شمالی و ارتفاع 1870 متری از سطح دريا واقع شده است. در سرشماری سراسری سال 1375 جمعيت اين شهرستان 263 212 نفر برآورد گرديده كه از اين تعداد 133 69 نفر در مركز شهرستان زندگی می کنند. مسيرهاي ارتباطي و دسترسي به اين منطقه عبارتند از:
- راه ياسوج- اردكان به درازای 80 كيلومتر به سوی جنوب خاوری
- راه ياسوج – سميرم به درازای 160 كيلومتر، به سوی شمال كه ياسوج از راه ميمند به سميرم و از همين راه به اصفهان متصل شده است.
- راه ياسوج – بروجن به سوی شمال باختری به درازای 280 كيلومتر كه ياسوج را از راه ميمند، به بروجن پيوند می دهد.
- راهی به درازای 72 كيلومتر به سوی جنوب كه از اين راه ياسوج به نور آباد- دو گنبدان پيوند يافته است.  

وجه تسميه و پيشينه تاريخي

نام محلی ياسوج، «ياسيج» يا «ياسيگ» به معنی «محل و ماوای ياس» بوده است كه در كنار رود بشار در دامنه قله دنا قرار دارد. برخی عقيده دارند كه «ياسيج» معرف سرزمينی می باشد كه گل ياس فراوان در آن می روييده و برخی نيز بر اين باورند که ياس نام قبيله ای از مردم يا مردمانی بوده است. پيش از ايجاد شهر ياسوج در 6 كيلومتری آن، شهرك قديمی به نام «تل خسرو» قرار داشت كه زمانی مركز نفوذ خان های بوير احمد عليا بود که جز تپه های پراكنده روستايی كوچك، اثری ديگر از آن قديمی باقی نمانده است. «تل خسرو» بيش از دوهزار سال قدمت دارد. احداث ابنيه معاصر در پيرامون آن از سال 1309 شمسی شروع و تا سال 1323 ادامه يافته و پس از آن متروك شده است. يكی از عوامل ايجاد شهر، وضع مساعد جغرافيايی و طبيعی اين محل است كه آب و هوا و خاك مناسبی دارد و از فضاهای تفرجگاهی از جمله جنگل های سر سبز بلوط، دره ها، كوه ها و منابع آب كافی برخوردار می باشد.  

منابع:

http://parsology.blogfa.com

http://www.mehrnews.com

http://yasujsarzaminesabz.blogfa.com

گردآورنده:

یوسف ملک میرزایی