شهرستان دهدشت
میدان مرکزی دهدشت
شهرستان کهگیلویه از شمال به شهرستانهای باغ ملک، ایذه و لردگان، از جنوب به گچساران، از غرب به بهبهان و رامهرمز و از شرق به بویراحمد سردسیر منتهی می گردد. این شهرستان دارای دونوع آب و هوای کاملا متفاوت در نواحی سردسیر و گرمسیر بوده و نیز محلی برای قشلاق ایلات منطقه می باشد.
بطور مثال در فصل تابستان هنگامی که درجه حرارت در مناطق جنوبی به حد اکثر خود می رسد، در ارتفاعات شمالی آن هوا همچنین سرد می باشد. عمده ترین منابع آبی منطقه کهگیلویه شامل رودخانه چرام است که از کوههای شمال و شرق چرام سرچشمه گرفته و به رودخانه نازمکان می ریزد و رودخانه مارون که بعد از عبور از میان سوق و لنده از آخرین نقطه شهرستان بنام تنگ تکاب گذشته و به سمت بهبهان جریان یافته و بنام رود جراحی به خلیج فارس می ریزد.
ارتفاعات مهم این شهرستان شامل کوههای سیاه غارون (کارون)، نیل، چست خوار و دیل می باشند. بر اساس تقسیمات کشوری سال 1373 شهرستان کهگیلویه از سه شهر شامل: دهدشت ( مرکز شهر )، چرام و لنده و پنج بخش و 18 دهستان با مساحت 079/6 کیلومتر مربع تشکیل شده است.
مراكزتاریخی وباستانی
جاذبه های طبیعی
اماكن زیارتی ومذهبی
صنايع و معادن
از صنايع و معادن اين منطقه اطلاعات مستندي در دست نيست.
کشاورزی و دام داری
اگرچه كشاورزی در اين شهرستان به لحاظ اهميت پس از دامداری قرار دارد اما يكی از منابع مهم اقتصادی منطقه است. آب كشاورزی بيش تر از رودخانه ها، چشمه و چاه ژرف تهيه و به صورت كرت بندی انجام می شود. کشاورزی در اين منطقه شامل كشت گندم، جو، بنشن، تره بار، برنج و فرآورده های باغی مانند سيب، انگور، بادام و مركبات می باشد. به دليل بافت عشايری كه در سطح كلی شهرستان به چشم می خورد دامداری از اهميت ويژه ای برخوردار بوده و شغل اصلی و رايج اهالی می باشد و فرآورده های دامی تنها صادرات اين شهرستان را تشكيل می دهند.
مشخصات جغرافيايي
كهگيلويه يكی از شهرستان های استان كهگيلويه و بوير احمد است كه از شمال به شهرستان های ايذه و بروجن، از خاور به شهرستان بوير احمد، از جنوب به شهرستان گچساران و از باختر به شهرستان های بهبهان و رامهرمز محدود می‌شود. دهدشت مركز اين شهرستان از نظر جغرافيايی در 50 درجه و 33 دقيقه ی درازای خاوری و 30 درجه و 47 دقيقه ی پهنای شمالی و در ارتفاع 800 متری از سطح دريا قرار گرفته است. آب و هوای اين شهرستان به طور كلی گرم و خشك است. مسيرهاي دسترسي به اين منطقه عبارتند از:
- راه فرعی به مركز استان، به درازای 140 كيلومتر به سوی شمال خاوری و راه چرام، بابا ميدان و دشت روم به درازای 175 كيلومتر كه به ياسوج می پيوندد
- راه درجه يك اصلی به درازای 20 كيلومتر به سوی خاور تا مركز شهر چرام ادامه دارد
- راهی به درازای 32 كيلومتر به سوی شمال باختری كه تا مركز بخش لنده، كشيده شده است
- راه دهدشت – بهبهان به درازای 62 كيلومتر به سوی جنوب باختری
وجه تسميه و پيشينه تاريخي
کهگيلويه به معنی «منطقه كوهستانی گيل» زمانی شهر بزرگی بوده است. حدود 2000 خانه، مسجد، حمام، بازار و كاروان‌سرا در آن وجود داشته، كه اكنون آثار ويرانه بسياری از آن ها بر جای مانده است. دهدشت مركز شهرستان کهگيلويه واقع در قسمت دشت كهگيلويه (زير كوه) از دو قسمت جداگانه تشكيل شده است. قسمت قديمی شهر که مخروبه شده و به دهدشت كهنه معروف است «بلاد شاپور» نام داشته و توسط شاپور اول ساسانی فرزند اردشير اول ايجاد شده است. قسمت جديد آن، فضايی نيمه شهری و نيمه روستايی است كه با توجه به وضع زندگی و شكل ظاهری فعاليت های مردم و نمای ساختمان ها، وجه روستايی آن جلوه بيش تری دارد. كهگلويه در زمان های قديم جزو لرستان بزرگ بوده است. استرابون، جغرافيدان مشهور يونان باستان، كهگلويه را بخشی از خاك اوكسی ها (نام هخامنشی خوزستان) می داند. در دوره ساسانيان قسمت دشتی اين سرزمين را « قباد خوره» ومناطق كوهستانی آن را «رم زميگان» می ناميدند. قباد ساسانی، «ارگان» (ارجان) را در قسمت دشتی آن بنا نهاد. در دوران بعد از اسلام «قباد خوره» به نام شهر حاكم نشين آن ولايت «ارگان» (ارجان) و مناطق كوهستانی آن «رم زميگان» به كهگيلويه شهرت يافت. در قرن های بعدی كه شهر ارگان ويران گرديد و افشارها و لرها سراسر آن را تصرف كردند، تمامی اين خطه، كهگيلويه و قسمت كوهستانی آن، «پشتكوه» و قسمت دشتی آن، «زير كوه» ناميده شدند. اين شهر در اواخر دوره صفويه به خاطر عدم امنيت در راه های بازرگانی آن، صدماتی ديده و در زمان هرج و مرج دوره زنديه توسط چادر نشينان چهار بنيچه كه در اصل بخشی از ايل بزرگ جاكی بود و سراسر منطقه خاوری استان كهكيلويه را در تصرف داشت، غارت و ويران گشت.
منابع:
http://www.beytoote.com
http://www.farsnews.com
http://www.mehrnews.com
گردآورنده:
یوسف ملک میرزایی | 
