سیاهکل

اين شهر با موقعيت جلگه اي ، در فاصله 15 كيلومتري شهر لاهيجان واقع  شده است و رودخانه كوچكي به نام شمرود از وسط آن عبور مي نمايد كه  زيبايي خاصي به اين شهر بخشيده است. با توجه به موقعيت جغرافيايي داراي آب و هواي معتدل و مرطوب است كه آب و هواي خنك تر قسمت كوهپايه اي ، آن را تحت تاثير قرار مي دهد . نام اين شهر از دو كلمه (سي و  كل ) تشكيل شده .كه (سي) به معني پاي كوه و (كل) به معني جايگاه است. كه به مرور زمان به سياهكل تغيير يافته است در حال حاضر اين شهرستان داراي دو بخش مركزي و ديلمان مي باشد . كه اين منطقه هم از نظر چشم انداز هاي طبيعي و هم از نظر تاريخي از نقاط ديدني استان گيلان به شمار مي رود. اين منطقه سرزمين قوم باستاني ديلم است. راه اصلي اين ييلاق ها از شهر سياهكل مي گذرد و پس از عبور از اين شهر در امتداد مسير شيم رود تا ارتفاعات كوهستاني ديلمان پيش مي رود. طبيعت سر سبز و زيبا و خانه هاي بومي لته پوش (تخته سر) با مردمي خون گرم و مهمان نواز بر جاذبه هاي گردشگري اين منطقه مي افزايد.

سياهكل داراي سابقه تاريخي درخشاني است ، ديلمان خواستگاه يكي از قدرتمند تر ين سلسله هاي حكومتي ايران به نام آل بويه است ، كه حتي توانستند بغداد را نيز به تصرف در آورند اين سرزمين كه بعنوان پناهگاه شيعيان مشهور بوده ، دانشمندان زيادي را نيز به جامعه ايراني تحويل داده است. كه هم  اكنون تجانس خود را حفظ كرده اند. اقتصاد اين شهرستان بر پايه دامداري و كشاورزي است و عمده تر ين توليدات در اين زمينه : ميوه جات ، پرورش كرم ابريشم ، عسل مرغوب و محصولات جاليزي مي باشد كه در كنار آن توليدات سفال تزييني و دوخت لباسهاي محلي و معرق نيز رونق خاصي دارد.

سياهكل، شهرستان سرسبزي است خفته در پاي قلة سركش درفك كه جنگلي انبوه همچون نگين انگشتري، آن را دربرگرفته است. اين منطقه با تاريخ پْرفراز و نشيبش، با تحولات فراواني روبه‌رو گرديده و هم‌اينك در جوار منطقه‌اي به نام « برفجان » رشد و گسترش يافته است. شهرستان سياهكل در ناحية شرقي استان گيلان واقع شده و از شمال و شمال‌شرقي به لاهيجان، از شرق به لنگرود، از جنوب‌شرقي به املش و رودسر، از جنوب به مازندران، از جنوب‌غربي به رودبار و از غرب به رشت محدود مي‌شود. همچنين قسمتي از رشته‌كوه البرز، ناحية بزرگي از جنوب اين منطقه را شامل مي‌گردد. مهم‌ترين رودخانه‌هاي جاري در آن، « شيمرود » و « خرارود » است. اين منطقه داراي دو ناحية عمدة جغرافياييِ جلگه‌اي و كوهستاني است. آب‌وهواي ناحية جلگه‌اي، مرطوب؛ و كوهستاني، نيمه‌مرطوب است. ميزان بارندگي در شهرستان سياهكل، حدود 1400-1000 ميلي‌متر مي‌باشد. دستبافت‌هاي پشمي و توليد سفال، از جمله صنايع دستي آنان است و مهم‌ترين محصولات اين ناحيه عبارتند از: برنج، جو، توتون، چاي، فندق، سيب‌زميني، گردو و مواد لبني.
مهم‌ترين قسمت اين شهرستان كه داراي پيشينة تاريخي مي‌باشد « ديلمان » است و مهم‌ترين روستاي آن « اسپيلي » مي‌باشد. ديلمان در گذشته وسعت بسياري داشته و از يك‌طرف به مازندران و از طرف ديگر به قزوين محدود و در قرون چهارم و پنجم هجري‌قمري، مقر حكومت ديلميان بوده و گيلان يكي از ولايات آن محسوب مي‌شده است، امِا پس از انقراض خاندان آل‌بويه و تعرض سرداران محلّي، اين سرزمين وسيع كم‌كم كوچك شده، تا امروز كه يكي از بخش‌هاي گيلان به‌شمار مي‌آيد.

جاذبه های گردشگری و تاریخی

• كوه درفك
• منطقه سرسبز ديلمان و اسپيلي
• آبشار لونك
• چشمه آب معدني لاريخاني
• منطقه آغوزي
• آبشار بابا ولي
• غار اسپهبدان
• تي تي كاروانسرا
• مناطق باستاني قلعه كوتي
• كوه پس و حسني محله
• قلعه كوتول شاه
• قلعه ديده باني روستاي گرماور
• حمام تاريخي ديلمان
• غار لو  علي (زاگام )
• پناهگاه سنگي گيلار كش
• پناهگاه سنگی شلمان

زيارتگاه ها و اماكن مذهبي

• سيد ابراهيم
• بقاع متبركه سيد اسماعيل
• سيد محمد صالح
• سيد احمد سيد حسين
• بقعه امام زاده تورار

در اين‌خصوص، « مقدِسي » در كتاب « احسن التقاسيم » مي‌نويسد: « ديلم (ديلمان) داراي پنج كوره (شهرستان) است كه از جانب خراسان به قومس (حدود دامغان) محدود شده و گرگان، طبرستان، ديلمان و خزر در ميان اين نواحي قرار دارد ». از سوي ديگر، « ابن حوقل » تاريخ‌نگار دورة سامانيان نيز در كتاب خود مي‌نويسد: « ناحية ديلم شامل سهل و جبل و سرزميني بوده كه از جنوب تا قزوين و طارم و قسمتي از آذربايجان و بخشي از ري، از مشرق تا طبرستان و ديگر نواحي ري، از مغرب تا قسمتي ديگر از آذربايجان و بلاد آران و از شمال به درياي خزر متّصل و محدود بوده است ».
يوحنّاي ديلمي (يكي از حواريون حضرت عيسي مسيح(ع) و صاحب يكي از اناجيل اربعة مسيحيت)، يحيي‌بن زياد ديلمي (امام كوفيان در علم نحو و متوّفي به سال 207 هجري‌قمري) و خاندان آل بويه كه از سال 325 تا سال 447 هجري‌قمري به مدّت 122 سال بر فارس، كرمان، عراق عجم و عراق عرب حكمروايي داشته و در ترويج مذهب جعفري كوشش نمودند، اهل اين ديار بوده و در زمان حكمراني ايشان، فقهاي بزرگي چون: شيخ مفيد، سيد رضي، سيد مرتضي، شيخ طوسي و رياضي‌دان و مورخ شهير، سالار ديلمي در كنف حمايت اين خاندان به نشر مذهب تشيع همت گماشته كه نشان از علاقة ديلميان به مذهب جعفري دارد. سياهكل به جهت پيشينة پْررمزورازِ تاريخي‌اش، از آثار ديدني و تاريخي بسياري برخوردار مي‌باشد. قوميت اهالي شهرستان سياهكل، گيلك است و به زبان گيلكي با لهجة بيه‌پيش (شرق گيلان) و گويش ديلمي سخن مي‌گويند. مذهب رايج اين شهرستان، شيعة اثني‌عشري است.
هم‌اينك شهرستان سياهكل با وسعت 6/1048 كيلومترمربع، جمعيت 55752 نفر و 31 درصد شهرنشين، داراي 2 شهر سياهكل و ديلمان، 2 بخش مركزي و ديلمان، 5 دهستان پيركوه، ديلمان، توتكي، خرارود و مالفجان و 251 پارچه آبادي مي‌باشد. شهر سياهكل نيز بالغ بر 17 هزارنفر جمعيّت دارد. در سال 1309، شهرداري؛ در سال 1311، بخشداري و در اواخر سال 1376، فرمانداري در اين شهرستان دائر گرديده است.

منبع:

http://guilan.irib.ir 

عکس: http://mobile.photomillenium.com

گردآورنده:

فاطمه ملک میرزایی