قائم شهر یا شاهی
شهر قائمشهر تا تهران 257 كيلومتر فاصله دارد و در دشت سبز و خرمي واقع شده است. نام قديمي قائمشهر، علي آباد بود. علي آباد دهي بود كه بقعه‌اي داشت و زيارتگاه اهالي اطراف بود. قصري از زمان شاه عباس در اين شهر به جامانده است. اين دهكده قديمي كه با پيوستن آبادي‌هاي ديگر به آن ، به شهر مبدل شد، درسال 1314 خورشيدي شاهي نام‌گذاري شد ، در سال‌هاي اخير مورد توجه قرار گرفت و به صورت شهر صنعتي درآمد. گفته مي‌شود كه قدمت اين شهر به دوران اسپهبدان طبرستان مي‌رسد.
شهرستان قائمشهر يكي از شهرستان‌هاي استان مازندران است كه در شمال اين استان واقع شده است. نام قديم اين منطقه علي آبادشاهي بوده است. شهرستان قائم شهر يكی از شهرستان های استان مازندارن از شمال به جويبار، از خاور به ساری، از جنوب به سوادكوه و از باختر به بابل محدود می‌شود. از مهم ترين صنايع دستی قائم شهر می‌توان جوراب بافی، چوقابافی، حصير بافی و سفال را نام برد.
اساس‌اقتصادشهرستان‌قائم‌شهر‌راكشاورزي،باغ‌داري‌و دام‌داري تشكيل مي‌دهد. تپه امامزاده كتی در قائم شهر، درياچه‌گل‌پل در جنوب خاوری قائم شهر، تكيه كردكلا در 28 كيلومتری شمال خاوری قائم شهر و چنار امام زاده يوسف رضا در محل بيمارستان رازی از جمله مكان‌هاي ديدني و تاريخي اين شهرستان به شمار مي روند كه از معروفيت برخوردار هستند.
مکان های دیدنی و تاریخی
فهرست آثار باستانی ملی ثبت‌شده واقع در شهرستان قائمشهر
- حمام بورخیل ارطه، به شماره ثبت ۱۲۵۵۸
- سقانفار سیدابوصالح، به شماره ثبت ۱۱۹۴۶
- سقانفار ریکنده، به شماره ثبت ۱۱۹۴۵
- تپه گردکوه جمنون، به شماره ثبت ۸۸۰۳
- پل افراکتی، به شماره ثبت ۷۸۵۴
- تپه یوزباشی، به شماره ثبت ۷۸۴۷
- تپه باستانی پریجا، به شماره ثبت ۴۱۷۸
- تپه طالقانی، به شماره ثبت ۱۹۵۴
- ساختمان شهرداری، به شماره ثبت ۱۵۳۳
- دین کتی باوند، جنید به شماره ثبت ۱۴۰۷
- تپه امامزاده کتی، به شماره ثبت ۱۴۰۵
- پل آجری بالاتجن، استرآباد
- پل آجری خرماکلا، خرماکلا
- پل قدیمی بالارستم، اوجی تالار آسیابسر
صنايع و معادن
صنايع توليدی قائم شهر صنايع نساجی، گونی بافی و فرش ماشينی است كه محصولات آن صادر می شود. از معادن اين منطقه اسطلاعات مستندي در دست ما نيست.
کشاورزی و دام داری
اساس‌اقتصادشهرستان‌قائم‌شهر‌راكشاورزي،باغ‌داري‌و دام‌داري تشكيل مي‌دهد. آب كشاورزی قائم شهر از دره رود و چاه ژرف تأمين می شود و كشاورزی در اين منطقه رونق دارد. محصولات كشاورزی اين شهرستان گندم، جو، برنج، تره بار، مركبات، گوجه سبز، توتون، كنف و كنجد می باشند. برنج، مركبات، تره بار، سويا، گوجه درختی، مرغ، دستمال كاغذی، انواع پارچه، حوله، فرش ماشينی، گونی، كنسرو، گوشت و آبگرمكن از صادرات شهرستان قائم شهر است.
مشخصات جغرافيايي
شهرستان قائم شهر يكی از شهرستان های استان مازندارن از شمال به جويبار، از خاور به ساری، از جنوب به سواد كوه و از باختر به بابل محدود می‌شود. قائم‌شهراز نظر جغرافيايی در 52 درجه و 53 دقيقه‌ی درازای خاوری و 36 درجه و 28 دقيقه‌ی پهنای شمالی و 20 كيلومتری شهر ساری واقع شده است. بابل در فاصله 19 كيلومتری، نزديك ترين شهرستان به قائم شهر است. مختصات جغرافيايي اين شهرستان 52 درجه و 52 دقيقه طول جغرافيايي و 36 درجه و 28 دقيقه عرض جغرافيايي است. براساس آخرين تقسيمات كشوري در سال 1377 مساحت اين شهرستان بالغ بر 919و 327 نفر بوده كه از اين رقم بالغ بر 286و143 نفر جمعيت مركز شهرستان قائم شهر است.قائم شهر در مسير راه اصلی ساری – آمل قرار گرفته است. مسير قائمشهر – ساری از سوی شمال خاوری به درازای 16 كيلومتر و مسير قائم شهر – بابل از شمال باختری به درازای 18 كيلومتر از جمله راه‌هاي ارتباطي اين شهرستان به شمار مي‌آيند.
وجه تسميه و پيشينه تاريخي
در برخی از متون تاريخی از ناحيه‌ای به نام «جمنو» يا «چمنو»، در بين مسير ساری به آمل نام برده شده است، كه گفته می شود بعدا به «علی‌آباد»، «شاهی» و «قائم شهر» معروف شده و ظاهرا قدمت آن به دوران ساسانی يا دوران اسپهبدان طبرستان می‌رسد. «علی آباد» دهی بود كه به جهت داشتن بقعه ای متبرک، زيارت گاه اهالی اطراف بود. اين بقعه تا سال 1326 هـ . ق نيز هم چنان باقی بود، اما امروزه اثری از آن نيست. با پيوستن آبادی های ديگر به «علی آباد»، روستا رفته‌رفته وسعت يافته به شهر تبديل شده است. نام «علی آباد» در سال 1314 هـ . ش به «شاهی» تغيير داده شد و در دوره های اخير به صورت شهری صنعتی درآمد. امروزه اين منطقه به نام قائم شهر معروف است.
هر چند استان مازندران دارای سابقه طولانی تاريخی است ولی‌قائم شهر پيشينه تاريخی طولانی ندارد. تا اوايل قرن اخير روستايی بنام علی آباد بوده است. قائم شهر از نظر دسترسی نسبت به روستاهای مجاور دارای مركزيت مكانی بوده و جمعيت آن نيزاز چند صد نفر تجاوز نمی كرد. به دليل موقعيت مكانی اين روستا روزهای چهارشنبه هفته بازار عمومی در آن داير می شد و پيشه وران نقاط مختلف شهرستان و شهرهای مازندران اجناس مورد نياز کشاورزان را به فروش می گذاشتند. به اين ترتيب می توان دليل وجود هسته اوليه قائم شهر كنونی را در نقش مبادله ای بازار هفتگی آن دانست. علت به وجود آمدن قائم شهر موقعيت مركزی روستای علی آباد (قائم شهر) بين روستاهای موجود در نواحی جلگه ای و كوهپايه ای و تشكيل بازار هفتگی است. عبور راه آهن تهران ـ شمال از اين منطقه و قابليت ايستگاهی مناسب برای قطار به منظور بارگيری و تخليه كالا و مسافرباعث رشد اين شهر شد.
توسعه كالبدی قائم شهر و تبديل آن ازيک روستا يا روستا ـ شهر به شكل جديد شهری از دهه اول و دوم قرن معاصر صورت گرفته است. چهار خيابان روی اصول صحيحی از فلكه مركزی شهرمنشعب، بناهای معتبرآن در دو طرف اين خيابان ها واقع و آسفالت شده است. به دنبال اين اقدامات سازماندهی فضايی، قسمت مركزی شهر با اشكال هندسی منظم به صورت بافت جديد وسپس در سال های بعد به صورت امروزی درآمد. به اين ترتيب تقويت مركزيت اقتصادی و مبادله ای قائم شهر بازتاب مستقيمی بر توسعه كالبدی آن گذاشت. تقويت نقش اداری قائم شهر از زمان تبديل آن به مركز شهرستان، سهم بسياری درتوسعه كالبدی و دگرگونی ظاهر شهر داشته است . اين شهر به مرور زمان باالحاق مناطق اطراف به آن به صورت يك شهرستان درآمد.
اماکن مذهبی
تكيه كردكلا - قائم شهر: تكيه كردكلا در 28 كيلومتري شمال شرقي قائم شهر واقع شده است. نماي آجري ساختمان طرحي مستطيل شكل با سقف سفالپوش دارد. تكيه شامل يك ايوان با چهار ستون چوبي است و درطرفين آن ، اتاق‌هاي دو اشكوبه به طور قرينه واقع شده‌اند. بناي تكيه علاوه بر ويژگي‌هاي معماري داراي تزئينات ، ارسي‌ها و نقاشي‌هاي زيباي دوره قاجار است كه مهّم‌ترين آنها در نماي داخلي و خارجي اتاق‌هاي‌اشكوب دوم تعبيه شده‌اند. بناي اين تكيه در سال 1280 هجري قمري ، يعني همزمان با اوايل سلطنت ناصرالدين شاه قاجار احداث شده است.
جغرافیای طبیعی
تالار رود (سياه رود) - قائم شهر: اين رودخانه از ارتفاعات سوادكوه سرچشمه مي‌گيرد و همراه با شعبات متعدد ، پس از عبور از بالادست قائمشهر به درياي مازندران مي‌ريزد. به علّت تلاقي جاده فيروزكوه با دره اين رودخانه ، چشم‌اندازهاي جالبي از جنگل ، دره و شاليزار در حواشي آن پديد آمده است.
منبع:
http://upload.wikimedia.org
http://parsology.blogfa.com
http://abvaatash.blogfa.com
گردآورنده: فتح الله دیانی | 
