بندر لنگه

در جغرافی زمان هخامنشیان، از بنادر مهم و تجاری خلیج‌فارس اندك نام برده شده است. گمان می‌رود كه بندر «گوگانا» همان بندر لنگه امروزی باشد كه در دوران حكومت هخامنشیان از بنادر معتبر تجاری محسوب می‌شده است؛ ولی در اثر تغییر و تحولات تاریخی و عدم توجه، این بندر كم‌كم رو به انحطاط گذارده و از رونق آن كاسته شده است. در سال هزار و ششصد و سی و هشت «تاورنیه»- سیاح فرانسوی- طی سفر از بصره به بندر لنگه،‌ مدت دو روز در این بندر اقامت نموده و از آن به خوبی یاد كرده است.

در سال هزار و هفتصد و شصت میلادی، اعراب جواسم سواحل جنوبی خلیج فارس طی یك مهاجرت وسیع، جزیره قشم و بندر لنگه و بندرشناس را تصرف كردند. در زمان كریم‌خان زند  (هزار و هفتصد و هفتاد و سه- هزار و هفتصد و چهل و سه میلادی) سهولت ارتباط دریایی خلیج‌فارس از طریق بندرلنگه،‌ رونق تجاری قابل توجهی در بندر لنگه و بندر كنگ به وجود آورد و راه كاروان رو شیراز نیز به اهمیت بازرگانی این دو بندر افزود.

اعراب جواسم به دستور كریم‌خان زند و بنا به سیاست نظامی او، در بندر لنگه سكونت گزیدند و در آبادی و رونق آن همچنان كوشیدند؛ به طوری كه بندر فوق از مشهورترین بنادر خلیج‌فارس شد و در دوران قاجار، به عروس بنادر ایران معروف گردید. تا سال هزار و هشتصد و نود و شش میلادی، اعراب جواسم بر بندر لنگه تسلط داشتند. در سال هزار و هشتصد و هشتاد و نه میلادی در بندر لنگه دفتر كنسولگری فرانسه تأسیس گردید و از همین سال، گمرك بندر لنگه و بندرعباس زیر نظر و ریاست بلژیكی‌ها قرار گرفت.

در سال هزار و هشتصد و نود و هشت میلادی یكی از افراد خانواده‌‌های حكومتی بندر لنگه به علت ضعف حكومت مركزی، بندر لنگه و مناطق اطراف آن را تحت تصرف خود درآورد و علی‌رغم مخالفت دولت مركزی ایران،‌ نمایندگانیرا جهت اداره امور بندر لنگه انتخاب نمود. در اوایل سال هزار و هشتصدو نودونه به سلطه او در بندر لنگه خاتمه داده شد.

عکس: http://vista.ir

در اواخر حكومت سلسله قاجاریه، بندر لنگه روبه ویرانی گذاشت و از شروع جنگ جهانی اول تا بعد از جنگ دوم جهانی هزار و نهصدو چهل‌و پنج كه انواع بیماری‌های واگیردار همراه با فقر و قحطی شیوع پیدا كرده بود، اكثر مردم این شهر فعالیت خود را تعطیل كرده، و به نقاط دیگر مهاجرت كردند. به همین دلیل به مرور زمان، نقاط مسكونی شهر خالی از سكنه شد و شهر فعالیت و چهره واقعی خود را  از دست داد و سپس آرام‌آرام رونق یافت. بندر لنگه امروزی شهری نسبتاً آباد است و همچنان فعالیت‌های تجاری آن روبه‌ گسترش می‌باشد. این بندراز طریق جاده‌های درجه یك و فرودگاه، با سایر نقاط ایران ارتباط زمینی و هوایی دارد.

 جاذبه های ديدنی

• عمارت فکری
• قلعه لشتان
• شهر باستانی کنگ

عکس: http://cmpau.ir

صنايع و معادن

كارگاه‌ها و كارخانه‌های كنسرو ماهی، پودرماهی، سردخانه، كارگاه توليد قايق‌های فايبر گلاس، كارخانه كشتی سازی وصنايع سنگين در اين منطقه ايجاد‌شده است. ازمهم‌ترين معادن شهرستان بندرلنگه كه به گونه پراكنده در بستك، تدرويه، پل غار، … وجود دارند‎؛ می‌توان سنگ گچ، سنگ لاشه و شن و ماسه را نام برد. منابع نفت حوزه جزيره لاوان اين شهرستان به نام های رسالت، رشادت و سلمان، از ديگر منابع معدنی شهرستان لنگه به شمار می روند. در جزيره كيش نيزمعدن گوگرد و زرنيخ، وجود دارد. 

کشاورزی و دام داری

كشاورزی‌بندرلنگه به دليل نبودن آب شيرين بيش تر به گونه ديم است. اگر چه اين شهرستان در گذشته صادركننده فرآورده‌های كشاورزی بوده است اما در حال حاضر اين کار رونق چندانی ندارد. مهم ترين فرآورده های زراعی آن مركبات (ليمو، نارنگی)، خرما، گندم ( آبی و ديم)، جو، تره‌بار، سبزی، جاليز، نباتات علوفه ای و دانه های روغنی هستند. دام‌داری اين شهرستان به گونه‌ي سنتی است و رونق چندانی ندارد و مردم آن به پرورش گوسفند، بز و گاو می پردازند. 

مشخصات جغرافيايي

شهرستان بندر لنگه، با پهنه ای حدود 6/15038 كيلومتر مربع، در كنار آب های شمالی خليج فارس، در باختر و جنوب باختری استان هرمزگان، در 36 درجه و 35 دقيقه ی پهنای شمالی و 54 درجه و 50 دقيقه ی درازای خاوری نسبت به نيم روز گرينويچ قرار دارد و بلندی آن از سطح دريا 5/13 متر است. اين شهرستان از سوی شمال به شهرستان لار و لامرد، از خاور به شهرستان بندر عباس، از باختر به شهرستان كنگان و از جنوب به خليج فارس محدود است. اين ناحيه به دليل نزديكی به دريا، رطوبت بالايی دارد، به طوری كه اندازه رطوبت در تابستان تا 100 درصد و در زمستان 50 تا 60 درصد است. ميانگين درجه حرارت سالانه اين منطقه، 26 درجه سانتيگراد وبارندگی در سال های گوناگون متغير است. اين شهرستان از لحاظ پوشش گياهی دارای گونه های رستنی گرمسيری است كه دربخش های بلند می رويند و مهم ترين آن ها، سدر( كنار)، گز، نخل، كهور، مورد، آويشن( آوشن)، بادام كوهی، گون، انجير، ميخك وحشی، بيد، خرزهره، آفتاب پرست، جم، زيتون گرمسيری و سريش است.
ماهی كه صيد آن در شهرستان بندر لنگه رواج دارد، يكی از كالا های صادراتی و از منابع مهم و خوراك اصلی مردم اين شهرستان است و بيش تر ماهی صيد شده به مصرف خوراك روزانه كرانه نشينان و مردم شهرها و روستا های گوناگون ناحيه می رسد. صيد مرواريد نيز از كار های مهم مردم جزيره كيش شهرستان بندر لنگه بوده كه از اين راه درآمد زيادی به دست می آورند. در گذشته گونه های مرواريد مرغوب با درخشندگی و رنگ های گوناگون در آب های حوزه بندر لنگه صيد می شد و بندر لنگه مركز بزرگ صيد و داد وستد مرواريد بوده است. مرواريد های اين شهرستان از نظر گونه، درشتی، جنس، زيبايی، شفافيت و رنگ، در سراسر جهان كم نظير بوده اند . هم‌چنين برخی از كالا های صادراتی ساير شهرستان های كشور از اين بندر به شيخ نشين های حوزه خليج فارس صادر می شود.
شهرستان بندرلنگه، در سرشماری عمومی نفوس و مسكن 1375 هـ . ش، 156930 نفر جمعيت داشته، كه از اين شمار 81272 نفر مرد و 75658 نفر زن بوده اند. مردم بندر لنگه دارای نژاد آريايی و سامی بوده و به زبان فارسی با گويش محلی بندری سخن می گويند. همه آنان مسلمان سنی شافعی و شيعه جعفری می باشند. مردم اين شهرستان ميهمان نواز، سخت كوش، مقاوم و متدين هستند.  

 وجه تسميه و پيشينه تاريخي

واژه لنگه، در فرهنگ ها به معنی تا، فرد، تك، يكتا، بی همتا، و نادر آمده است. بنا به پاره ای روايت ها، نام پيشين اين شهر به دليل وجود مرواريد مرغوب و زياد در آب های آن، شهر يا «بندر مرواريد» بوده، كه به مرور زمان به بندر لنگه تغيير يافته است. بعضی بر اين باورند، كه شهر لنگه به دليل آبادانی، بزرگی و نفوس زيادی كه داشته است، به لنگه يا لنگه دنيا سرشناس بوده و خواسته اند بگويند بندر لنگه، لنگه و همانند دنياست. شماری نيز می گويند كه لنگه همتای بندر بمبيی هندوستان می باشد و به همين جهت نام لنگه بر اين بندر نهاده شده است. بعضی بر اين باورند كه لنگه در عربی لنجه، به معنی«باديه نشين» و «ييلاق» است و چون آب و هوای اين بندر نسبت به ديگر نقاط خليج فارس بهتر بوده و مردم سرزمين های جنوبی خليج فارس، تابستان را در بندر لنگه می گذرانيدند، به اين محل لنجه گفته اند، سپس لنجه تبديل به لنگه شده و واژه لنگه، فارسی شده لنجه است. بندر لنگه در روزگار هخامنشيان « گوگانا » نام داشته است. اگر «گوگانا»، بندر لنگه امروزی باشد، تاريخ بنای آن، از روزگار هخامنشيان تا كنون به بيش از 2500 سال می رسد. محمد ابراهيم كازرونی، وقايع نگار زمان محمد شاه قاجار، از اين بندر، كه پنج هزار خانوار داشته و بسيار آباد بوده به عنوان عروس بنادر، ياد كرده است. در روزگار كريم خان زند(1163- 1193 هـ . ق) طايفه عرب قواسمی پس از كسب اجازه از خان زند، در اين شهر ساكن شدند که وجود آن ها به دليل مهارت در دريا نوردی سبب رونق بازرگانی و آبادانی اين شهر گرديد.