بندر جاسك

نام این بندر كه امروز جاسك نامیده می‌شود، در دوران گذشته به صورت‌های جاشك، چاشك، جك، رأس‌الجاسك و چاسك نیز ثبت شده است. در دوران بسیار قدیم بندر جاسك یكی از كانون‌های معتبر آئین میترا بود. معبدی به نام آناهیتا در جاسك باقی مانده است. تهمتن‌بن توران‌شاه ملقب به سلطان قطب‌الدین در سال هزارو سیصدو سی میلادی به بعد در جاسك حكومت داشته است. در سال هزار و ششصد و چهارده میلادی انگلیسی‌ها بندر جاسك را به عنوان بندر تجاری خود در شمال خلیج فارس انتخاب كردند.

اولین محموله انگلیسی‌ها در سال هزار و ششصد و شانزده با كشتی از هند در جاسك پهلو گرفت و در سال هزار و ششصد و نوزده میلادی، تجار مذكور اولین تجارتخانه شركت هند شرقی در جاسك را تأسیس كردند. این بندر تا زمانی كه بندرعباس به تجارت انگلیسی‌ها اختصاص داده شد، مركز تجارت و معاملات كمپانی هند شرقی با مركز ایران بود. در اواخر سال هزارو ششصد و بیست میلادی هلندی‌ها از ورود دو كشتی كمپانی هند شرقی به بندر جاسك جلوگیری كردند. این كار كه منجر به نبرد سختی بین انگلیسی‌ها و هلندی‌ها در حوالی این بندر شد، به شكست و اخراج هلندی‌ها از بندر جاسك انجامید.

كشور انگلیس برای بسط نفوذ خود در سال هزار و هشتصد شصت و چهار میلادی اقدام به استحكام مواضع خود در خلیج‌فارس نمود. از جمله این اقدامات، ایجاد خطوط تلگراف و كابل زیر دریایی بود كه ایران و هند را از طریق گواتر- جاسك- بندرعباس مرتبط می‌ساخت. دولت انگلیس استحكامات نظامی چندی در جاسك به وجود آورد. در سال هزار و نهصدویك میلادی خطوط تلگرافی (سیم دریایی) دیگری از بندر جاسك به مسقط (عمان) دایر شد كه مركز آن در جاسك قرار داشت.

درسال هزار و نهصد و سی‌ و دو از سوی دولت ایران عبور بدون اجازه هواپیماهای انگلیسی و هلندی كه از خاور دور به خاور میانه می‌آمدند، ممنوع اعلام شد؛ زیرا از بدو تأسیس خطوط هوایی، این دو كشور بدون كسب اجازه در فرودگاه‌های جاسك- بندرعباس- لنگه‌ فرود می‌آمدند.

در نتیجه این ممنوعیت، مسیر پروازهای فوق تغییر كرد. بندر جاسك امروزه از شهرهای نسبتاً آباد استان هرمزگان است كه سه طرف آن را آب‌های ساحلی احاطه كرده و آن را به صورت یك شبه‌جزیره درآورده است. شهر از دو سوی شرق و غرب به خلیج جاسك می‌پیوندد و از سوی دیگر  ( شمال شرقی ) ، به مناطق نظامی متصل است. این موقعیت، شكل ظاهری شهر را به حالت طولی درآورده و عرض آن را بسیار محدود كرده.

 جاذبه های ديدنی

 کوه بشاگرد
 رودخانه جگین
 معبدآناهیتا

عکس: http://nader14.blogfa.com

عکس: http://www.surfbirds.com

صنايع و معادن

از صنايع و معادن شهرستان جاسك اطلاعات مستندي در دست ما نيست.  

کشاورزی و دام داری

به دليل کمبود آب در شهرستان جاسک، کشاورزی رونق چندانی ندارد. اما با انجام طرح های اصلاحی، مانند کندن چاه های ژرف و تامين آب کشاورزی، می توان فراورده های با ارزشی توليد کرد. از فراورده های کشاورزی اين ناحيه می توان صيفی، توتون، تنباکو، ليمو، پرتقال، نارنگی، گياهان علوفه ای، جو، گندم و خرما را نام برد. در اين شهرستان دامداری به ويژه پرورش بز، زنبورداری و نگهداری شتر رايج می باشد.  

مشخصات جغرافيايي

شهرستان جاسك، با پهنه ای حدود 2/16136 كيلومتر مربع، در كرانه دريای مكران (دريای عمان) در خاور تنگه هرمز قرار دارد و بلندی آن از سطح دريا 8/4 است. اين شهرستان از شمال به شهرستان های كهنوج و ميناب، از خاور به شهرستان چابهار، از باختر به دريای مكران و شهرستان ميناب و از جنوب به دريای مكران محدود می باشد. شمال اين شهرستان كوهستانی بوده و از كوه های گچی و آهكی تشكيل شده است. رشته كوه های بشاگرد باختری كه بيش تر در شهرستان های كهنوج و ميناب قرار دارند، نواحی شمالی شهرستان را پوشانده اند. در اين ناحيه می توان به دو خليج خاوری و باختری جاسك كه به وسيله شبه جزيره جاسك به وجود آمده اند، اشاره نمود. در بخش های نزديك به بندر جاسك، ژرفای چندانی وجود ندارد و لنگرگاه مناسبی برای لنج های باربری و مسافربری به شمار می رود. كرانه های دريای مكران، در برخی نقاط صخره ای و در پاره ای رسی می باشند. شهرستان جاسك مانند ديگر شهرستان های كناره ای خليج فارس و دريای مكران، از آب و هوای گرم و مرطوب برخوردار است كه زير تأثير آب و هوای بيابانی و نيمه بيابانی قرار دارد. بيش ترين حرارت هوا در تابستان 41 تا 52 درجه سانتيگراد می باشد، اما در زمستان هوا معتدل و حرارت حدود 17 درجه سانتی گراد است. پوشش گياهی اين شهرستان متأثر از شرايط آب و هوا و ريزش بارندگی است که در ناحيه حاره‌ای و جنگل‌های كرانه‌ای دارای گونه‌های گرمسيری بوده كه نوار كرانه ای شهرستان را به گونه پراكنده در برگرفته است. جمعيت شهرستان جاسك، ‌در سرشماری عمومی نفوس و مسكن 1375 هـ . ش، 56214 نفر، شامل 28930 نفر مرد و 27284 نفر زن بوده است. مردم شهر جاسك مسلمان و پيرو مذهب شيعه و سنی هستند. زبان آن ها فارسی است و به زبان های بلوچی، عربی و هندی نيز آشنايی دارند. بلندی شهر جاسك از سطح دريا حدود 5 متر و فاصله هوايی آن تا تهران 1274 كيلومتر است. فاصله زمينی اين شهر تا تهران 1760، تا بندرعباس 330، ‌تا ميناب 235، تا خمير 385، تا كنگ 600، ‌تا لنگه 605 كيلومتر است و فاصله دريايی آن تا خرمشهر 665، تا كويت 635، تا بوشهر 520، تا دوحه قطر 405، تا كيش 360، ‌تا بوموسی 200، تا لنگه 215، تا شارجه 215، تا قشم 125، تا بندرعباس 145، تا چابهار 165، و تا مسقط – عمان 130، مايل دريايی است.  

وجه تسميه و پيشينه تاريخي

جاسك‌ درگذر زمان‌دارای نام‌های بسياری چون كارپل، كارپلا،جاشك، كفشك، جك، رأس الجاسك، و جاسك بوده است و در روزگار هخامنشيان، به آن بديس يا باديس می گفته اند. بنا بر نظر برخی از مورخين، نام جاسک بر گرفته از نام ماهی «كفشك» است که در گذشته در آب های كرانه جاسك به فراوانی يافت می شده و بعد ها به جاشك تبديل گرديده است. همانند اين عقيده، برخی نيز با توجه به فراوانی ماهی «كش» ( فارسی)‌ يا «جش» (عربی) در آب های جاسك، نام گذشته اين شهر را «كش» يا «جش» كه بعدها به جاشك تبديل شده است، ذکر می کنند. با اين وجود عده ای نيز اين نام را به قوم «شيهو» که در روزگار كهن در ناحيه جاسك، به ويژه بندر جاسك كنونی، و نيز شمال عمان، زندگی می كرده اند منسوب می دانند. بر اين اساس نام های جاشك، جشن و جاسك، در كرانه های دريای پارس بازگو كننده وجود شيهوها يا جاشوها در اين منطقه است. «جاشو» در لغت به معنی ناويار و ملوان آمده است. درسال 1320 هـ . ش، نام بندر« جاشک» به «جاسك» تغيير می يابد. جاسك از روزگاران كهن دارای اهميت بوده و به عنوان پايگاه دريايی، مركز داد و ستد و بازرگانی مورد استفاده قرار گرفته است. اين شهردر روزگار هخامنشيان بندری آباد و پرجمعيت بوده و در دوران پارت ها، جايگاه استراتژيك و مهمی داشته است. ساسانيان شماری از شهرها و بندرهای پيشين (جاسك، سيراف، ‌هرمز، كيش، … ) را گسترش دادند و تا دور دست ترين سرزمين های آن روزبه داد و ستد پرداختند. جاسك همانند گذشته از مراكز دريايی و بازرگانی ايران محسوب می شد و در سر راه كشتی رانی ايرانيان به هند و چين قرار داشت. پس از برآمدن اسلام، عرب ها اندك اندك همه كرانه های خليج فارس و دريای مكران را در دست گرفتند و در روزگار عباسيان بازرگانی ميان دريای پارس، هند و چين شكوفا شد. در سده 7 هـ . ق، شهر جاسك دارای اقتصادی شكوفا، دريانوردی پيشرفته و مردمی سخت كوش، هنرمند و جنگاور بود و با توجه به آثار و نوشته های تاريخ و جغرافيا نگاران اسلامی، شهر جاسك از دريا نوردی پرتوان، بازار بزرگ، لنگرگاه مناسب و بافت شهری پيشرفته ای برخوردار بوده كه همه كشتی های رهسپار هند و چين، در آن لنگر انداختنه و مسافران و بازرگانان چند روزی در اين شهر به خريد كالا و استراحت می پرداختند.