شهرستان نهاوند

حمام حاج‌ آقا تراب

طبق بررسیهای انجام شده در تپه گیان واقع در 18كیلومتری جنوب غربی نهاوند و در حدود 37 سده  قبل از میلاد مسیح قومی دراین منطقه زندگی می كردندكه تمدنی شبیه تمدن بین النهرین داشت و بعدها توسط اقوام دیگر از جمله اروپایی و آسیایی از بین رفت.

نمای نهاوند

 شهر نهاوند مقارن انقراض هخامنشیان درحمله اسكندر مورد تاخت وتاز قرار گرفت، ولی به كمك دژ و باروهای  محكم در امان ماند. سلوكیان نیز به این شهر حمله كردند و پس از فتح آن مدتی در آنجا اقامت داشتند.

دردوره ساسانیان، یزد گرد سوم دژ محكمی در آن بنا كرد كه تابستانها را در آن به سر می برد. در  حمله اعراب به ایران سپاهیان اسلام با مقاومت سپاهیان ایران در نهاوند روبرو شدند كه درنهایت با توجه به ظلم و ستم شاهان و پذیرش اسلام از سوی ایرانیان سپاه ایران شكست خورد. بدین ترتیب، یافته های باستان شناختی و منابع مكتوب موجود تاریخی حاكی از كهن سالی این خطه از سرزمین ایران و جلوه ای ماندگار از تاریخ پر فراز و نشیب است.

موقعیت جغرافیایی

شهرستان نهاوندبا وسعتی قریب به 1461 كیلومترمربع در جنوب استان همدان و در امتداد رشته كوههای زاگراس و مسیر دشت دلتایی نهاوند واقع شده است و دارای دو بخش، 7 دهستان، 7 مركز دهستان و دو شهر می باشد.

شهرستان نهاوند با جمعیتی بالغ بر 184160 نفر(1375) از شمال به تویسركان. از جنوب به شهرهای الشتر و نور آباد(استان لرستان) از شرق به ملایر و بروجرد و از غرب به گنكاور و صحنه و استان كرمانشاه محدود شده است. فاصله هوایی شهر نهاوند تا تهران 313 كیلومتر بوده و ارتفاع آن از سطح دریا حدود 1660 متر می باشد.

نهاوند براساس آمارسال 1375 دارای جمعیتی معادل 65164 نفرمی باشد واز این تعداد 32744 نفرمرد و 32420 نفر زن بوده كه 14574 خانواررا تشكیل می دهند و به علت وجود رشته كوههای زاگرس در منطقه و منابع سر شار آبهای زیر زمینی دارای آب و هوای مدیترانه ای می باشد.

ارتفاعات شمالی شهرستان نهاوند به موازات رشته كوههای زاگرس امتدادیافته كه كوه آرد شان با ارتفاع 2533 متر در شمال غربی شهر نهاوندوهمچنین خط الراس شمال غربی‌كوه گرین(گری)‌دربخش جنوبی این شهرستان حدطبیعی شهرستانهای نهاوند و خرم آباد را تشكیل می دهد كه بلندترین قله آن 3188 متر مشرف به سر چشمه گاماسیاب است. چشمه سارها و سرابهای كم نظیری چون سراب گاماسیاب، گیان، فارسبان، ملوسان، گنبد كبود، كنگاور كهنه، گردكانه، بنفشه و رازانه تمامی منطقه را سیراب و به یك قطب بزرگ كشاورزی بدل می‌سازد. 

 مراكز دیدنی

•  مقبره باباپیر  
• معبد لا اودیسه 
• سراب و تپه گیان 
• حمام حاج‌ آقا تراب
• تپه بابا قاسم
• مسجدجامع
• امامزاده ابراهیم دره ابراهیم
  
  
  

 

سراب و تپه گیان نهاوند

جاذبه‌های طبیعی

•  پیل آلاغه - نهاوند
•  گاماسیاب رود
•  سرآب‌فارسیان‌وگیان
•  قله چهل نابالغان
• تالاب كردخورد 
• دوزخ دره
• دره زینا
• شكار ممنوع ملوسان

 

کشاورزی و دام داری

منطقه نهاوند دارای سراب های زيادی است كه باعث شده اند كشاورزی منطقه از رونق خاصی برخوردار باشد. مهم ترين محصولات اين شهرستان عبارتند از گندم، چغندر قند، تره بار مانند خيار و هندوانه، توتون و دانه های روغنی. هم چنين باغ‌داری نيز در شهرستان نهاوند دارای رونق خاصی است و انواع ميوه مانند سيب، آلبالو، گيلاس، گلابی و انگور به حد وفور به عمل می آيد كه بعضی به صورت تازه و بعضی به صورت خشك‌بار صادر
می‌شود. دام داری را می توان مهم ترين رشته فعاليت اقتصادی نهاوند و توابع آن دانست كه از دير باز به علت موقعيت خاص منطقه و مراتع مرغوب آن رونق ويژه داشته است. پرورش دام در اين شهرستان بيش‌تر شامل گوسفند و بز بوده كه توسط روستاييان و عشاير صورت می‌گيرد. دام‌داری در اين شهرستان برسه نوع است : دام‌داری روستايی، دام‌داری ايلات (متحرك) و دام‌داری صنعتی كه شامل 86 مرغ‌داری گوشتی، واحدهای توليد تخم‌مرغ و چندين واحد زنبور داری صنعتی با تعداد 25 هزار كندوی مدرن در سطح شهرستان می‌شود.  

فرش نهاوند

 مشخصات جغرافيايي

شهرستان نهاوند از شمال به شهرستان تویسركان، از شمال باختری به شهرستان كنگاور ( از استان كرمانشاه )، از خاور به بخش سامن ( از شهرستان ملاير )، از جنوب به شهرستان سلسله و دلفان (از استان لرستان) و از باختر به شهرستان كرمانشاه محدود می‌شود. مركز شهرستان نهاوند در 48 درجه و 22 دقيقه درازای جغرافيايی و 34 درجه و 12 دقيقه پهنای جغرافيايی و بلندی 1660 متری از سطح دريا قرار گرفته است. اين شهرستان از 2 بخش مركزی و خزل تشكيل شده است. رود گاماسياب مهم ترين رودخانه شهرستان نهاوند
است كه پس از عبور از دشت نهاوند با نام سيمره وارد استان لرستان می شود و سپس با نام كرخه به خوزستان سرازير شده و در نهايت به باتلاق هور العظيم در خاك عراق
می ريزد. بر اساس سرشماری سال 1375 جمعيت نهاوند برابر با 184160 نفر بوده است. مردم منطقه به فارسی با گويش لری ( لكی ) سخن می گويند و مسلمان و شيعه مذهبند.
مركز شهرستان نهاوند توسط راه های زير با شهرستان های مجاور مرتبط می شود:
1- راه آسفالت درجه يك نهاوند- بروجرد با جهت جنوب خاور به طول 50 كيلومتر
2- راه آسفالت درجه يك نهاوند - ملاير به طول 55 كيلومتر به سمت خاور
3- راه آسفالت درجه يك نهاوند - كنگاور- اسد آباد - همدان به طول 115 كيلومتر
4- راه آسفالت درجه يك نهاوند- كرمانشاه به طول 120 كيلومتر
5- راه آسفالت فرعی نهاوند - ملاير به طول 50 كيلومتر  

وجه تسميه و پيشينه تاريخي

نظريه‌های مختلفی از پيشينه اين منطقه باستانی باقی مانده است. برخی از مورخين نهاوند را محل پهلو گرفتن کشتی نوح می دانند. به استناد تحقيقات پروفسور گريشمن در تپه گيان (روستايی در 18 كيلومتری جنوب باختری نهاوند ) در حدود 37 قرن قبل از ميلاد مسيح قومی در اين منطقه زندگی می كرد كه تمدنی شبيه تمدن بين النهرين داشت و بعدها به دست اقوام ديگر اروپايی و آسيايی از بين رفت. نهاوند همگام با همدان از شهرهای مهم و آباد دوران مادها و در زمان هخامنشيان يكی از مراكز لشگری و سوق الجيشی خشايار شاه بوده است. نهاوند مقارن انقراض هخامنشيان در حمله اسكندر مورد تاخت و تاز قرار گرفت، اما به كمك دژ و باروهای محكم در امان ماند. سلوكيان نيز به اين شهر حمله كردند و پس از فتح آن مدتی در آنجا اقامت داشتند. وضعيت شهر نهاوند در دوره فرمان‌روايی اشكانيان به درستی معلوم نيست، اما می دانيم که در دوره ساسانيان، يزدگرد سوم دژ محكمی در آن بنا كرد كه تابستان ها را در آن به سر می برد. در اين زمان نهاوند يكی از هفت اسپهبد نشين ايران بوده از نظر سوق الجيشی از نقاط مهم محسوب می شده است. در حمله اعراب به ايران، نهاوند محل يکی از سخت ترين پایداری های سپاهيان ايران در مقابل اعراب بود. گفته می شود كه مقبره خواجه نظام الملك وزير ملك شاه سلجوقی، كه در بين راه بازديد از نظاميه بغداد به دست يكی از فداييان اسماعيليه به قتل رسيد، در شهر نهاوند است. در دوره قاجار، ناصر الدين شاه ضمن بازديد از اين شهر دستور داد تا قلعه نهاوند را كه اثری تاريخی محسوب می شد، خراب و ويران كنند.

منابع:

 http://www.rugandroll.com

http://www.trekearth.com

rsolgi.blogfa.com/cat-35.aspx

www.hamid-aria.blogfa.com

گردآورنده: 

فاطمه ملک میرزایی