آرامگاه شیخ زاهد گیلانی

مقبره شیخ زاهد گیلانی، نمای شمالی

بقعه شیخانور یا شیخ زاهد گیلانی مربوط به اواخر سده ۹ ه‍. ق. است و درشهرستان لاهیجان، روستای شیخانور واقع شده و این اثر در تاریخ ۵ دی ۱۳۴۷ باشمارهٔ ثبت ۸۲۴ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.

بقعه شیخ زاهد گیلانی بنایی در روستای شیخانور در ۳ کیلومتری لاهیجان در استان گیلان است که بنا بر برخی منابع آن را مدفن شیخ تاج‌الدین ابراهیم ملقب بهشیخ زاهد گیلانی از عرفاً و دراویش بزرگ و از استادان شیخ صفی‌الدین اردبیلیدانسته اند. این بنا دارای یک گنبد هشت ترک فیروزه‌ای بوده و در میان مزارع برنج و چای و جنگل احاطه شده است و از مقاصد گردشگری استان گیلان است.

تاریخچه بنا

وفات شیخ زاهد در سال ۷۰۰قمری بود و او را در درحوالی سیاهورود در ناحیه غربیگیلان دفن کردند. بنابر برخی روایات بعدها در سال ۸۹۲قمری سلطان حیدر صفوی به سبب خوابی که دیده بود، با معماران و نجاران خود که از شهر شیروان با کشتی به گیلان منتقل کرده بود این بنا را ساخت و جسد شیخ را به آن جا منتقل کرد.

بنای بقعه دارای دو اتاق مربع و مستطیل شکل در کنار است. در سمت شمال، ایوان طویلی با هفت فیلپا قرار دارد. در شرق حرم، ایوانی با شش فیلپا و در حاشیه و قسمت جنوبی همین اتاق نیز ایوان دیگری با شش فیلپا دیده می‌شود. ازاره دیوارهای ایوان‌ها تا ارتفاع ۱۱۵سانتی متر با کاشی کاری هفت رنگ عصر قاجار تزیین شده است و طاقچه‌هایی با طاق جناقی در قسمت‌های مختلف ایوان به چشم می‌خورد. بنا دارای گنبد هرمی و هشت ترک است که شیب تند آن به دلیل عبور سریع آب باران ساخته شده است. سطح حره را با کاشی کاری زرد و آبی، سفید و سیاه، با نقوش سنتی و گل دار پوشانده‌اند. اطراف گنبد و دیگر نقاط بنا را با سفال پوشش داده‌اند.

این بنا متعلق به قرن نهم قمری بوده و دارای شماره ثبت ملی ۸۲۴ از سازمان میراث فرهنگی و گردشگری کشور است.

سید مهدی باشکیجانی

در این بقعه و در جوار مزار شیخ زاهد گیلانی مزاری دیگری است که طبق کتیبه موجود متعلق به سید رضی بن سید مهدی الحسینی باشکیجانی است که در ۸۳۵ هجری درگذشته و در این مکان به خاک سپرده شده است.

مدفن واقعی شیخ زاهد

از آنجا که در این بقعه هیچ کتیبه ای مبنی بر تایید دفن شیخ زاهد گیلانی در این مکان ندارد و همچنین بنابر برخی منابع تاریخی، برخی از محققین در مورد اینکه این بنا مدفن واقعی شیخ زاهد گیلانی باشد شک دارند و مدفن واقعی او را در مکان اولیه یعنی روستای سیاهورود دانسته اند.

منابع:

http://fa.wikipedia.org

http://maysamsepenta.blogfa.com

گردآورنده:

فاطمه ملک میرزایی