کوه دیدنی کان گوهر ، بوانات

کوه دیدنی کان گوهر ، بوانات

هوای پاك و سالم، طبیعت چشمنواز، باغ‌های انبوه و كناره سرسبز رودخانه همراه با كوه‌های زیبا و وجود ذخایر و منابع خدادادی مانند گیاهان دارویی مختلف در شهرستان بوانات باعث شده كه این منطقه گردشگاه خوبی برای دوستداران طبیعت باشد.

در كنار دیگر مناطق دیدنی بوانات مانند امامزاده بی‌بی مزایجان، دشت شیر مزایجان، چهارطاق ساسانی، محمد حنفیه، امامزاده شاه میرحمزه، امامزاده شاهزاده علی‌اكبر جیان، مسجد جامع سوریان، پل آجری سوریان، چهل چشمه، قنات نیم‌افراز، امامزاده شاهزاده ابوالقاسم و آبشار روستای منج كه بیانگر تاریخی بودن این سرزمین است، كوه‌های اطراف بوانات و غار دیدنی «كان گوهر» حكایت دیگری دارند.

بلند‌ترین قله شمال فارس
كارشناس اداره میراث فرهنگی بوانات می‌گوید: كوهستانی بودن و وجود كوه‌هایی مانند كوه خاتون (ختاتون) و كوه قلات در این منطقه با پوشش گیاهی فراوان در تابستان تفرجگاه‌های طبیعی فراوانی را به وجود آورده و در زمستان نیز كوهستان‌های پربرف، منظره‌ای ویژه را برای این شهرستان ایجاد می‌كند.
«محسن مؤمنی» بیان می‌كند: كوه خاتون از رشته كوه‌های زاگرس با ارتفاع 3300 متری از سطح دریا بلند‌ترین قله شمال فارس است كه از دو قسمت خاتون خاوری و خاتون باختری تشكیل شده است. بلند‌ترین قله این كوه‌ها نیز در بخش جنوبی شهر سوریان قرار گرفته است و رودخانه‌های سرمیدان و بوانات از این كوه سرچشمه می‌گیرند.
وی می‌افزاید: تفرجگاه و زیارتگاه محمد حنیفه كه در دامنه كوه خاتون واقع شده است در بهار و تابستان، گردشگران بسیاری را به سوی خود جذب می‌كند. این تفرجگاه، چشم‌های پرآب و درختان تنومند و سالمند چنار و یك قدمگاه را در بر می‌گیرد و گفته می‌شود كه پیش از ورود اسلام به ایران، آتشكده بوده است.
مؤمنی با اشاره به اینكه در ارتفاعات كوه خاتون دو حلقه چاه وجود دارد كه در طول تابستان دارای آب است و محل مناسبی برای آبشخور حیوانات اهلی و وحشی محسوب می‌شود، اضافه می‌كند: كوه قلات بوانات نیز در ۱۵ كیلومتری شمال باختری سوریان با ارتفاعی نزدیك به 2500‌متر به‌صورت رشته باریك و طویلی از شمال باختری به جنوب خاوری كشیده شده و دره بوانات را از حوضه آبریز كویر ابركوه جدا می‌كند.

روستاهای زیبا
وی ادامه می‌دهد: از روستاهای زیبایی كه بر دامنه كوه ساخته شده است، می‌توان به روستای «بادبر» اشاره كرد كه در 5 كیلومتری دهستان «مزایجان» قرار دارد و فضای سرسبز و زیبا و همچنین قرار‌گیری آن بر سرچشمه رودهای منطقه، مكان زیبایی را برای گردشگران و اهالی بوانات به وجود آورده است.
به گفته وی، «چشمه پیركدو»، «قبرستان پیركدو» «جنار بادبر»، «غار نصر»، «چشمه دیوانه» و «آب قرقر» از دیگر جاذبه‌های تاریخی، طبیعی این روستا است.
 مؤمنی بوانات را یكی از قطب‌های گردشگری كشور می‌داند و تأكید می‌كند: اگر زمینه و امكانات سرمایه‌گذاری برای اجرای طرح تله كابین در این كوه‌ها فراهم شود، گردشگران شاهد مناظر بسیار زیبایی در كوه‌های اطراف بوانات خواهند بود به‌طوری كه در تابستان روی كوه‌های پوشیده از برف اطراف بوانات قرار می‌گیرند و قادر خواهند بود با چشم غیر‌مسلح نمكزارهای كویر لوت را مشاهده كنند.

بزرگ‌ترین و مهم‌ترین معدن سنگ آهن
«كان گوهر» از دیگر مناطق دیدنی بوانات در بخش سرچهان این شهرستان قرار دارد و هر ساله شاهد بازدید‌كنندگان بسیاری است. این غار كه در سال‌های دور پناهگاه انسان‌ها بوده و داخل آن، اشیای قدیمی مانند سفال پیدا شده، دارای قندیل‌های بسیار زیبا و چشمنوازی است.
غار كان گوهر به‌عنوان بزرگ‌ترین و مهم‌ترین معدن سنگ آهن و از آثار تاریخی مهم شهرستان بوانات است كه به ادوار پیش از تاریخ مربوط می‌شود. این غار به دلیل داشتن كانی‌های قوی و باارزش معدنی چون آهن و منگنز به نام كان گوهر شهرت یافته است.
این غار در مسیر جاده آسفالت بوانات به سیرجان، یك كیلومتر بعد از روستای منج، سمت راست جاده و در كوه سفید (توتك)، در داخل تنگه‌ای معروف به‌بند نو واقع شده است.
غار كان گوهر از آثار باارزش زمین‌شناسی و میراث گذشته عهد مفرغ است و با داشتن طولی حدود 2 كیلومتر سرشار از كانی‌های آهن و منگنز قوی به‌صورت رگه‌ای بوده كه در گذشته تخلیه شده است.
غار كان گوهر شامل دو بخش است؛ بخش ریزش كرده و بخش طبیعت ساخته. بعد از ورود به غار، تالاری مدور به شعاع ۳۰‌متر
قرار دارد و ارتفاع سقف در این محل حدود 20‌متر است.
با عبور از دالانی كوتاه، تالار دیگری وجود دارد كه از سنگ‌های سیاه و سفید زیبایی ساخته شده است. درون این تالار پرتگاهی به بلندی 8‌متر قرار دارد و در انتهای آن دهلیزی دیده می‌شود.
دهلیز گوشه تالار آخر، طبیعت ساخته و در حدود 12‌متر است و به تالاری دیگر وصل می‌شود. دیواره‌های این تالار پوشیده ازغار سنگ‌های گل‌كلمی است.
گودال كوچك آب كه محل ریزش چكه است در كف آن وجود دارد و آثار ریزش سقف در این تالار به چشم می‌خورد. از انتهای این تالار دهلیزی كه باید خزیده از آن عبور كرد، شروع می‌شود كه پس از حدود ۲۰‌متر به یك چاه می‌رسد.
به گفته كارشناسان، سالن‌های مرتفع غار كه ارتفاع سقف بعضی از قسمت‌های آن به 30‌متر می‌رسد و تونل‌های طویل آن از دید بسیاری از مردم پنهان مانده، در حال ناپدید شدن بوده و ارتباط تونل انتهایی آن بر اثر رسوبات جدید در حال قطع شدن با بیرون است. این غار به دلیل ساختار خاص زمین‌شناسی كه از سنگ‌های معدنی تشكیل شده، از نوع سنگ‌های سست و قابل ریزشی است كه موجب شده جلوی دهانه غار بر اثر ریزش سنگ‌های بزرگ و كوچك كاملاً آسیب‌پذیر شود.
ریزش سنگ‌ها و شیب نسبتاً تند كوه، دسترسی آسان به دهانه اصلی و داخل غار را با مشكل مواجه ساخته است. جلوی دهانه غار سنگ‌های زیادی قرار گرفته و به دلیل ریزش بی‌رویه سنگ، امكان دستیابی به آثار و‌لایه‌های باستانی احتمالی غیر‌ممكن شده است.
كارشناسان اعتقاد دارند یكی از ویژگی‌های انحصاری غار كان گوهر این است كه در دوران باستان محلی برای استخراج سنگ و كانی‌های معدنی بوده است. این غار به دلیل داشتن منابع غنی معدنی می‌تواند مكان مناسبی برای جذب محققان، گردشگران و زمین‌شناسان از نقاط مختلف جهان باشد.
 نوع بهره‌برداری از این مكان در گذشته تولیدی ‌ـ صنعتی بوده ولی در حال حاضر متروكه است. سازمان میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری در سال 1387 این اثر تاریخی را در فهرست آثار ملی ایران ثبت كرده است. بوانات در شمال شرقی استان فارس و در فاصله ۲۴۰ كیلومتری شیراز قرار دارد.

منبع:

http://ostani.hamshahrilinks.org

 گردآورنده:

 کاوه ملک میرزایی